దక్షిణామూర్తి అన్న పేరు శివుడికి ఎందుకు వచ్చింది? ఆ స్వరూపానికి ఉన్న విశిష్టత ఏమిటి?

🔱 దక్షిణామూర్తి : జ్ఞానాన్ని ప్రసాదించే గురువు

▫️దక్షిణామూర్తి అనే పేరు ప్రధానంగా రెండు పదాల నుండి వచ్చింది. 'దక్షిణ' మరియు 'మూర్తి' . సంస్కృతంలో "దక్షిణ" అంటే "దక్షిణం" మరియు "మూర్తి" అంటే "రూపం" లేదా "అవతారం". అంటే, దక్షిణ దిక్కుకు అఖిముఖంగా ఉన్న దైవ స్వరూపం అని అర్థం. చాలా శివాలయాలలో, దక్షిణామూర్తి విగ్రహం గర్భగుడి చుట్టూ ఉన్న దక్షిణ ప్రాకారంలో ప్రతిష్ఠించబడి ఉంటుంది.

▫️హిందూ సాంప్రదాయంలో దక్షిణ దిక్కు, కాలం మరియు మరణానికి అధిపతిన యముడికి సంబంధించినది. మరణం మరియు పుట్టుకకు అతీతమైన జ్ఞానాన్ని ప్రసాదించేవాడు కాబట్టి, కాలానికి అధిపతి అయిన యముడిని సైతం శాసించే స్థానం నుండి జ్ఞానాన్ని అందించడానికి దక్షిణ దిశకు అభిముఖంగా కూర్చుంటాడని చెబుతారు.

▫️ముఖ్యంగా : 'దక్షిణామూర్తి' అంటే దక్షిణం వైపు ముఖం చేసి కూర్చున్న దైవ స్వరూపం లేదా జ్ఞానాన్ని ప్రసాదించే శక్తి స్వరూపం అని అర్థం.

🔱🔱 దక్షిణామూర్తి స్వరూపం యొక్క విశిష్టత : దక్షిణామూర్తి రూపం కేవలం ఒక విగ్రహం కాదు, అది జ్ఞానం, మౌనం మరియు ధ్యానం యొక్క సంపూర్ణ ప్రతిరూపం.

🔱 మాన గురువు

>> దక్షిణామూర్తి యొక్క అత్యంత ముఖ్యమైన విశిష్టత ఏమంటే, ఆయన జ్ఞానాన్ని మాటల ద్వారా కాకుండా, మౌనం ద్వారా బోధిస్తాడు.

>> ఆయన చుట్టూ ఉన్న వృద్ధులైన నలుగురు సనకసనందాది మునులు, అన్ని రకాల సందేహాలను, జ్ఞాన అన్వేషణను మనసులో ఉంచుకుని ఆయన ముందు కూర్చుంటారు.

>> శివుడు కేవలం మౌనంగా, చిన్ముద్రతో కూర్చున్నంత మాత్రాన, ఆ మునుల మనస్సుల్లోని సందేహాలన్నీ తీరిపోయి, వారికి పరమ జ్ఞానం లభిస్తుంది.

>> ఇది 'జ్ఞానాన్ని మాటలకు అతీతంగా అనుభూతి చెందాలి' అనే సత్యాన్ని తెలియజేస్తుంది.

🔱 గురువుల గురువు :

~~ దక్షిణామూర్తిని 'ఆది గురువు' లేదా 'గురువుల గురువు' అని పిలుస్తారు. సృష్టిలోని సమస్త విద్యలకు, శాస్త్రాలకు, యోగానికి మూల గురువు ఈయనే.

~~ గురువారం రోజున, గురువును పూజించేటప్పుడు దక్షిణామూర్తిని పూజించడం అత్యంత శ్రేష్ఠమైనదిగా భావిస్తారు.

~~ జ్ఞానం, విద్య, లలిత కళలు, సంగీతం మరియు యోగా వంటి వాటిని అభ్యసించేవారు ఈ స్వరూపాన్ని పూజించడం వల్ల అధిక ప్రయోజనం పొందుతారు.

🔱 స్వరూప లక్షణాలు :

>> చిన్ముద్ర : కుడిచేతి బొటనవేలును చూపుడువేలితో కలిపి ఉంచుతాడు. బొటనవేలు పరమాత్మకు, చూపుడువేలు జీవాత్మకు ప్రతీక. జీవాత్మ పరమాత్మతో కలిసినప్పుడు సంపూర్ణ జ్ఞానం లభిస్తుందని దీని అర్థం.

>> కింద పడి ఉన్న అపస్మార పురుషుడు : శివుని కుడి పాదం కింద అజ్ఞానం, అహంకారం, మరియు మాయకు ప్రతీక అయిన అపస్మార పురుషుడు అణచివేయబడి ఉంటాడు. జ్ఞానంతో అజ్ఞానాన్ని అణచివేయడం దీని ఉద్దేశం.

>> కూర్చునే విధానం : ఆయన సాధారణంగా ఒక వటవృక్షం అంటే మర్రిచెట్టు కింద, ధ్యాన స్థితిలో కూర్చుని ఉంటాడు. వటవృక్షం బ్రహ్మాండం మరియు దాని నుండి వచ్చే జ్ఞానానికి ప్రతీక.

~ నాలుగు చేతులు : సాధారణంగా నాలుగు చేతులతో కనిపిస్తాడు.

~ పైన కుడి చేయి : పాము లేదా ఢమరుకం ధరించి ఉంటుంది.

~ పైన ఎడమ చేయి : వేదాలు లేదా అగ్నిని ధరించి ఉంటుంది.

~ కింద ఎడమ చేయి : జపమాల లేదా పుస్తకాన్ని పట్టుకుని ఉంటుంది, ఇది జ్ఞానానికి ప్రతీక.

🔱 ఉపసంహారం : దక్షిణామూర్తి అనేది శివుడి యొక్క అంతర్ముఖ స్వరూపం. ఆయన సన్యాసులకు, విద్యార్థులకు, జ్ఞాన అన్వేషకులకు మరియు యోగులకు ఆరాధ్య దైవం. మనిషి తనలోని సందేహాలు, అజ్ఞానం అనే అపస్మారాన్ని అణచివేసి, గురువు యొక్క మౌన బోధన ద్వారా సత్యాన్ని తెలుసుకోవాలనే అత్యున్నత వైదిక సందేశాన్ని ఈ స్వరూపం తెలియజేస్తుంది.

గురు పూర్ణిమ రోజున మరియు గురువారం నాడు దక్షిణామూర్తిని ఆరాధించడం చాలా విశేషమైనదిగా భావిస్తారు, ఎందుకంటే ఈ రోజు గురువుకు అంకితం చేయబడింది.