రంగమార్తాండ ఎక్కడ విఫలమయ్యాడు?

 *రంగమార్తాండ ఎక్కడ విఫలమయ్యాడు?*

ఈ ఆదివారం సాయంత్రం 6.40 గంటల దాకా అన్ని పనులూ మానివేసి రంగమార్తాండ సినిమా చూస్తూ పోయాను. నటనా రూపంలోని జీవితం నా ఎదుట సహస్ర శిరస్సులు దాల్చి బ్రహ్మానందం రూపంలో, ప్రకాశ్ రాజ్ రూపంలో ఆవిష్కృతమైనప్పుడు నిశ్చేష్ట్యుడినై అలా చూస్తుండిపోయాను. సాధారణ అభిప్రాయంతో చూస్తే ఇది రంగస్థల మార్తాండుడి అహానికి కలిగిన అంతిమ దెబ్బగా మాత్రమే కనబడుతుంది. కానీ ఉత్పత్తి కార్యకలాపాలకు దూరమైన వృద్ధతరం.. కొత్త తరం ఆలోచనలు, వైఖరులను అర్థం చేసుకోలేకపోతే, తమ అభిప్రాయాలే సత్యమనే భ్రమకు గురైతే దాని అంతిమ పర్యవసానం వీక్షకులకు విలాపం, పాత్రధారులకు కపాలమోక్షంగా తప్ప మరొకలా ముగియదు. వారం రోజుల వ్యవధిలో మొదట బలగం.. తర్వాత రంగమార్తాండ సినిమాలను ఓటీటీలో చూశాక, తాము కోల్పోయిన బంధాలు విలువల పట్ల మనుషుల విలాపాల వెనుక పరమ సత్యం కొద్దిగానైనా నాకు బోధపడిందనిపిస్తోంది. 

రంగస్ధలంపై మహారాజులాగా వెలిగిన రాఘవరావు సన్మాన సభలోనే నటనకు వీడ్కోలు ప్రకటించి, ఇంటికి వచ్చి ఇంటిని, డిపాజిట్లు, షేర్లను కోడలు పేరుతో, కూతురు పేరుతో రాసి ఇచ్చేస్తాడు. మనకంటూ ఏమీ మిగుల్చుకోకుండా ఇచ్చేస్తున్నావేంటయ్యా అని భార్య ప్రశ్నించినా సర్దిచెబుతాడు. తన పిల్లలే కదా తన ఆస్తికి వారసులు.. ఎప్పుడు ఇచ్చేస్తేనేం, ఇవ్వాల్సిందే కదా అంటూ సమర్థించుకున్న రాఘవరావు ఆ ఆస్తిమారకం ద్వారా కొత్త తరం ఆలోచనల్లో వచ్చే మార్పులను అర్థం చేసుకోవడంలో విఫలమవుతాడు.  

కొడుకు కోడలు పంచన ఉండాల్సి వచ్చిన ప్రకాష్ రాజ్ తన ఇంటిరూపంలోని ఆస్తిపై పెత్తనం కోడలి చేతికి ఇచ్చిన తర్వాత కూడా మారిన సంబంధాలు, ప్రవర్తనలను పట్టించుకోకుండా తన ఆలోచనల్లోనే తానుంటాడు. తాను నమ్మిందే కరెక్ట్ అనే వైఖరికి కట్టుబడి ఉంటాడు. అది కొడుకు కూతురు జీవితంపై కలిగించే ప్రభావాన్ని అర్థం చేసుకోడు. వాళ్లేమో జీవితంలో అన్నింటితో రాజీపడిపోతుంటారు. తెలుగు భాషకు స్థానం లేదు అన్న స్కూల్ పెద్దను కొట్టినంత పని చేసి తెలుగు గొప్పతనం గురించి డైలాగ్ దంచి మనవరాలిని స్కూల్ నుంచి తీసుకొచ్చేసిన రాఘవరావు తన చర్య... కూతురు చదువుకోసం రాజీపడిపోయిన కొడుకు కోడలికి తలనొప్పి తెస్తుందని గ్రహించలేకపోతాడు. అక్కడి నుంచి ప్రతిదీ వైరుధ్యమే. జీవిత విలువలే రెండు తరాల మధ్య పూర్తిగా మారిపోతాయి. రంగస్థలంలో అన్ని పాత్రల్లో నటించిన రాఘవరావు ఇంట్లో కూడా తాను నమ్మిన విలువలతో నటించాల్సి రావడం భరించలేకపోతాడు. 

తరాల మధ్య ఆలోచనల్లో ఈ మార్పుల క్రమంలోనే కొడుకు కోడలు ఇంటి నుంచి కూతురు అల్లుడు ఇంటికి మారాక అక్కడా వారి జీవితంలో జోక్యం చేసుకున్న క్రమంలో ఎప్పటిలాగే ఘర్షణ, మనస్తాపాలు తప్పవు. తాగినప్పుడు ప్రతి మనిషీ కంట్రోల్ తప్పినప్పుడు ఏం చేస్తాడో, వాతావరణాన్ని ఎంత రచ్చ రచ్చ చేస్తాడో ప్రకాశ్ రాజ్ కూడా అదే చేస్తాడు. ఇది తమ ఇల్లు కాదు.. కొడుకు ఇల్లు, కూతురు ఇల్లు అనే దూరం ఎప్పుడైతే పెరుగుతుందో, దాని పరాకాష్టగా కన్నకూతురే తనను దొంగతనం చేశావని పొరపాటుగా ఆరోపించినప్పుడు తట్టుకోలేక భార్యతో సహా ఇల్లు విడిచి వెళ్లిపోతాడు. ఆస్తిలేని, నీడలేని ఆత్మాభిమానం మాత్రమే మిగిలిన ప్రకాష్ రాజ్, రమ్యకృష్ణల జీవితం చివరకు శ్మశానయాత్రతోనే ముగుస్తుంది. ప్రకాష్ రాజ్ రంగస్థలంపై నటనకు వీడ్కోలు పలికాక సొంత ఇంటిని కూడా కోడలుకు, నగలు షేర్లను కూతురుకూ రాసి ఇవ్వకపోయి ఉంటే అతడి మాట ఇంట్లో చెల్లకపోయి ఉండేదా అనేది మరొక ప్రశ్న. 

పూర్వకాలంలో రాజ్యం కొడుక్కి ధారాదత్తం చేసి కోటలో బతకలేక వానప్రస్తాశ్రమానికి బయలుదేరిన ముసలిరాజూ, ముసలి రాణీ... ఈ రంగ మార్తాండ సినిమా చూసిన తర్వాత నాకు కొత్తగా కనబడుతున్నారు. ఏకాలంలో అయినా సరే, అధికారం, సంపద వారసులకు రాసిచ్చేశాక. రాసివ్వక తప్పని పరిస్థితులు ఎదురయ్యాక, వయసు మీద పడ్డాక ఎవరికైనా మిగిలేది వానప్రస్తాశ్రమమే.. అన్నీ పోగొట్టుకుని విలువ తగ్గిపోయిన కాలంలో కూడా మనిషి ఉన్నచోటే, తన ఇంటిలోనే కొడుకుతోనో, కూతురితోనో ఉండవలసి రావడం తటస్థిస్తే... ఈ సినిమాలో బ్రహ్మానందం చెప్పినట్లు అన్నీ మూసుకుని మూలన పడి ఉండటమే..అది చేతకానప్పుడు కొడుకు, కూతురు జీవితాల్లో వేలుపెడితే, వారి పిల్లలకు తెలుగు పద్యాలు చదివి వినిపిస్తే, తెలుగు భాష చాలా గొప్పది అని పాట పాడితే చివరకు మిగిలేది ఈ సినిమాలో ప్రకాష్ రాజ్ అనే రాఘవురావు లాంటి అంతిమ జీవనయాత్రే.

అందుకే దశాబ్దానికి ఒకసారి మాత్రమే వచ్చే బలగం, రంగమార్తాండ వంటి అరుదైన సినిమాలు చెప్పే అంతిమ గుణపాఠం ఏమిటి.. అంటే విడికుటుంబాలుగా మనుషులు విడిపోవడమే. ఈ రెండు సినిమాలు చూసి గుండె బద్దలై ఏడుస్తున్నవారు. దూరమైపోయిన తమ అమ్మ నాన్నలను, తమ బావ, చెల్లెళ్లను తలుచుకుని విలపిస్తున్న వారు సినిమా థియేటర్ నుంచి బయటకు వచ్చాక కొన్ని రోజులకు అన్నీ మర్చిపోయి యధావిధిగా బతికేయడం ఖాయం. అలాగని తప్పు చేసామని, పాపంచేశామని మనస్ఫూర్తిగా బాధపడుతూ మళ్లీ కలిసుందామని ఐక్యతా రాగాలు పలికేవారి నిజాయితీని శంకించాల్సిన పనిలేదు కానీ, కొద్ది రోజుల తర్వాతో కొద్దినెలల తర్వాతో మళ్లీ ఆ ఐక్యతా బంధాలు తెంచుకుని విడిగా బతకడమూ ఖాయమే. దీనికి ఎవరినీ ఎవరూ తప్పు పట్టాల్సిన పనిలేదు. 

ఎందుకంటే భూస్వామ్య సమాజ బంధాలను బద్దలు చేసి ముందుకొచ్చిన పెట్టుబడిదారీ విధానం.. గతకాలపు విలువలను ధ్వంసం చేసి నూతన సామాజిక బంధాలను తిరుగులేని విధంగా ఏర్పర్చిందంటూ కార్ల్ మార్క్స్ 170 ఏళ్ల క్రితమే 'కమ్యూనిస్టు ప్రణాళిక' అనే నూతన సమాజ దర్శిని అయిన మహాకావ్యంలో ఒళ్లు గగుర్పొడిచేలా చెప్పారు. వినియోగపు విలువ మాత్రమే ఉండే వస్తువు స్థానంలో మారకపు విలువ, అమ్మకం విలువ ఉండే సరకుకు సమాజంలో ప్రాధాన్యత ఏర్పడిపోయాక మన సమాజంలో సమస్త బంధాలూ అమ్మకపు విలువలే, సరుకులుగానే అవతరించేశాయి. డబ్బు దానిచుట్టూ ఏర్పడిన హోదాలు, పలుకుబళ్లూ మాత్రమే రాజ్యమేలుతున్న చోట మనిషి జీవితమే సరుకైపోయింది. 

నేనూ, నా కుటుంబమూ, నా పిల్లలూ, నా ఆస్తీ, నా హోదా అనే కొత్తవిలువలు ఉనికిలోకి వచ్చేశాక, ప్రతి కుటుంబాన్నీ ప్రభావితం చేశాక వాటిలోని అమానుషత్వాన్ని తల్చుకుని బాధపడుతూ పాతబంధాలను గుర్తుకు చేసుకునే ప్రతి కళా, ప్రతి అంతరంగమూ, ప్రతి జీవితమూ ఎలాంటి ఫలితాన్నీ ఇవ్వని మహా విషాదంగానూ, మహా విలాపంగానూ మాత్రమే మిగిలిపోతుంది. ఔనన్నా కాదన్నా ఇప్పుడు మనుషులు ఉమ్మడి కుటుంబాలుగా కలిసి బతకలేరు. విడివిడి కుటుంబాలుగా మాత్రమే ఉంటూ కొత్తతరం అనుబంధాలను సెపరేషన్ ద్వారానే కొనసాగించగలరు. 

పాత సమాజం విచ్ఛిన్నం, కొత్త సమాజ ఆవిర్భావం తన కళ్లముందే జరిగిపోతున్నప్పుడు గుండె బద్దలై విశ్వనాథ సత్యనారాయణ అనే ఒక మహా సంప్రదాయ కవి 'వేయిపడగలు' నవలలో పసరిక పాత్ర ద్వారా, ధర్మారావు పాత్ర ద్వారా ఏడ్చిన ఏడుపు, 90 ఏళ్ల తర్వాత కూడా మన జీవితాల్లో, ఆధునిక కళారూపాల్లో నేటికీ వెంటాడుతూనే ఉంది. బలగం, రంగమార్తాండ సినిమాలు చూసి లక్షలాది మంది విలపిస్తున్నారంటే తాము కోల్పోయిన పాత విలువలను తల్చుకోవడమే తప్ప మళ్లీ వాటిలోకి వెళ్లిపోవాలని కాదు. అలా వెళ్లిపోవాలన్నా సాధ్యం కాదు. ఇంటిపెద్ద మాటకు కొడుకులూ, కోడళ్లు అందరూ కట్టుబడటం, ఉమ్మడి కుటుంబంలో, ఉమ్మడి జీవితంలో సుఖదు:ఖాలను కలిసే పంచుకోవడం ఇక సాధ్యం కాదు. విడిపోయి బతుకుతున్న, అలా తప్ప మరోలా మనలేకపోతున్న మనలోని అపరాధ భావాన్ని ఈ రెండు సినిమాలూ చూస్తూ ఏడుపురూపంలో ప్రదర్శించడం తప్ప అంతకుమించి ఏమీ చేయలేం. జీవితంలోని అన్ని కోణాల్లో, రంగాల్లో వైయక్తిక చైతన్యమే ప్రబలమైపోయిన సమాజపునాదికి మనం అన్నిరకాలుగా బంధితులమయ్యాం అనేది మర్చిపోకూడదు.

రంగమార్తాండ చేసిన గొప్ప పని ఏమిటటే. ఆస్తులు (చిన్నవైనా, పెద్దవైనా) బిడ్జలకు రాసిచ్చేసి సొంత ఇంటిలోనే అనాథల్లాగా బతకడం కంటే మించిన నరకం మరొకటి లేదన్న సత్యాన్ని బలంగా చాటడమే. చచ్చేంతవరకు తనకంటూ కొంత ఆస్తిని మిగుల్చుకోని వారు కోటీశ్వరులైనా సరే, నేటి సమాజంలో వారికి కుక్కచావు తప్పదని దిశ పత్రికలో మా సీనియర్ కొల్లీగ్ ప్రవీణ్ గారు నెలక్రితమే కళ్లు తెరిపించే కథనం రాశారు. ఆస్తి పంపకాలు ఎంత తక్కువ స్థాయిలో జరిగినా సరే కొడుకు భాగం, కూతురు భాగం (అదంటూ ఉంటే)తోపాటు తల్లితండ్రుల భాగం కూడా పంపకం పెట్టడం ఒక్కటే ముసలితనంలో కాస్త రక్షణగా ఉంటుందనే కొత్త సత్యం ఇటీవల చాలా రచనల్లో వ్యక్తమవుతోంది. 

అందుకే బ్రహ్మానందం ఈ సినిమాలో రాఘవరావు కొడుకు, కోడలితో చెప్పిన ఒక డైలాగ్ అక్షరసత్యం అనిపిస్తుంది. 'నాటకాల్లో మాత్రమే మేం మేకప్, విగ్గులు వేసుకుని నటించేవాళ్లంరా. కానీ మీరేమో  అవేవీ లేకుండానే నిజజీవితంలో నటిస్తూ బతికేస్తున్నార్రా.. ఆ పిచ్చినాకొడుక్కి (రాఘవరావు) పాతకాలపు మనిషి కదా. ఆ విషయం అర్థం కావడం లేదురా..  కానీ నాకో విషయం అర్థమైందిరా.. నేను పిల్లల్లేని మహాదృష్టవంతుడిని... ఒరేయ్ చెప్పడం మర్చిపోయాను. నువ్వు పదంతస్తుల బిల్డింగ్ కట్టుకుంటున్నావు కదా. కొంపదీసి దాన్ని పిల్లల పేరుతో రాసేస్తావేమో.. వాళ్లు రేపు మిమ్మల్ని మెడపట్టుకుని బయటకు గెంటేశారనుకో.. బాధపడతారు... బాధపడతారు.. థూ..."

రాఘవరావు పాత్రధారి ప్రకాశ్ రాజ్ కాస్త రాజీపడి ఉంటే, ఉత్పత్తికి (అది పాదార్థిక ఉత్పత్తికావచ్చు, కళాత్మక ఉత్పత్తి కావచ్చు, మరేదైనా కావచ్చు) అన్నివిధాలుగా దూరమైపోయాక శేష జీవితాన్ని ఎలాంటి పట్టింపులూ లేకుండా నిరామయంగా బతకడం అలవాటు చేసుకుని ఉంటే ఆ దంపతుల జీవితం ఇంత విషాదంగా ముగిసి ఉండేది కాదేమో.. పని చేయలేని వాళ్లు, పనికి దూరమైన వాళ్లూ, సంపాదన లేనివాళ్ల ఆలోచనలను మన సమాజ చట్రం పట్టించుకోదు, వాటికి ఏమాత్రం విలువ ఇవ్వదు. ఈ చిన్న విషయం ఈ రంగస్థల మార్తాండుడికి అర్థం కాకపోవడమే విషాదాల్లో కెల్లా విషాదం.

.................

*ఈ సినిమాలు చూడకపోతే తెలుగోళ్లం కాదా?*

*మరోవైపున సినిమాలుగా బలగం, రంగమార్తాండ గొప్పదనాన్ని ఏమాత్రం తక్కువ చేయలేం. 40 సంవత్సరాల క్రితం నేను రాయచోటిలో డిగ్రీ చదువుతున్నప్పుడు  సితారలో ఒక వ్యాసం వచ్చింది. అది 1979 లేదా 1980 కావచ్చు. అప్పటికి పాతికేళ్లకు ముందు పుట్టిన వారు జీవితంలో ఒక్కసారైనా మాయాబజారు సినిమా చూడకపోయి ఉంటే వాళ్లు తెలుగు వాళ్లు కాదని ఆ కథనం తేల్చిచెప్పింది. అప్పటికి నా వయస్సు 18 ఏళ్లు మాత్రమే. నేను పుట్టక ముందు 1957లో వచ్చిన ఆ సినిమాను ఆనాటివరకు చూడలేకపోయాను. తర్వాత ఎస్వీ యూనివర్సిటీలో చేరాక 1984 ప్రాంతంలో మాత్రమే దాన్ని పాత సినిమాలు ప్రదర్శించే జ్యోతి మహల్ థియేటర్లో (యూనివర్సిటీకి దగ్గర్లో ఉండేది) చూసి అమ్మయ్య నేనూ తెలుగువాడినే అయ్యానన్నమాట అని సంతోషపడ్డాను.*

అంత స్థాయిలో కాదు కానీ ఇన్నేళ్ల తర్వాత, హీరోలు అనే పరమ నికృష్టులు లేకుండా తయారైన బలగం, రంగమార్తాండ వంటి సినిమాలను చూడనివారు అసలు తెలుగువారే కాదని చెప్పడానికి సాహసిస్తాను. గత మూడేళ్లుగా కోవిడ్ కాలం పొడవునా మళయాల సినిమాల గొప్పతనాన్ని ఓటీటీ పుణ్యమా అని కళ్లారా చూస్తూ, వాటి అంచుల్లోకి కూడా మన తెలుగు సినిమా చేరుకోలేదని నమ్ముతూ వచ్చాను. కళాఖండాలు చూసే అవకాశం లేకపోయినా ఫర్వాలేదు కానీ బలగం, రంగమార్తాండ వంటి తెలుగు సినిమాలను మనం చూడవచ్చు. (వీటి ప్రేరణ, మాతృక కన్నడ, మరాఠీ చిత్రాలే కావచ్చు) కుటుంబ సమేతంగా చూడవచ్చు. ఎందుకంటే వీటిలో తొడగొట్టడాలు లేవు. తొడల ప్రదర్శనలు లేవు. హీరోల రూపంలోని దున్నపోతులు పెట్టే పెడబొబ్బలు లేవు. మన దర్శక వృషభాలు తీసే వికృతమైన ఫైటింగులు లేవు. అన్నింటికీ మించి మన కామ నరాలను ఉద్రేకపరిచే ఒక్కటంటే ఒక్క దృశ్యం కూడా వీటిలో లేదు. ఇవి చాలదా బలగాన్ని, రంగమార్తాండను మనం నెత్తిన పెట్టుకోవడానికి. అందుకే సినిమాలు చూడటం ఇష్టపడనివారు కూడా నిక్షేపంగా ఇలాంటి సినిమాలు చూడవచ్చు. లక్షలోపాలూ, అసందర్భాలు వీటిలో ఉన్నా సరే. చూసిన వారి మనసులు కలుషితం కావు.

ప్రకాష్ రాజ్ ఎలాగూ నటనతో ఏడిపిస్తాడు. ఏడ్చేలా చేస్తాడు. తెలిసన విషయమే. కానీ కామెడీకి గురువైన బ్రహ్మానందం కూడా ఇలా ఏడిపించడమేంటి. రంగమార్తాండ సినిమానే వీరిద్దరిదీ కావడమేంటి. రంగమార్తాండ సినిమా చూశాక అమెరికాలోని దర్శకుడు కృష్ణ వంశీ మిత్రుడొకాయన నేరుగా తనకు ఫోన్ చేసి ఇంతగా జనాలను ఏడిపించావు. ఇక చచ్చిపోరా నువ్వు అనేశాడట. నువ్వు సినిమాలు తీయకపోయినా ఫర్వాలేదు. అంత గొప్ప సినిమా చూపించేశావు అని ఇక్కడ శ్లేష. ప్రకాష్ రాజ్ తాను తీయాలనుకున్న సినిమాను కృష్ణ వంశి చేతుల్లో పెట్టాడు. నటనపరంగా చూస్తే ఇది బ్రహ్మానందామృతం, తర్వాత రాఘవామృతం. 

చివరగా.. తెలుగు కమర్షియల్ సినిమా దర్శకులంతా బలగం వేణు, రంగమార్తాండ కృష్ణ వంశి కాళ్లు పట్టుకుని సినిమా ఎలా తీయాలో, అమలినంగా ఎలా తీయాలో నేర్చుకోవాలి ముందు. తెలుగు సినిమా కొంతయినా బాగుపడుతుంది. అందరికంటే ముందు మన బోయపాటివారు ఆ పని చేస్తే తెలుగు సినిమా దరిద్రం కాస్తయినా వదులుతుంది. అంతా కాకపోయినా...

................................

*కొసమెరుపు:*

రంగమార్తాండ సినిమాలోని కొన్ని మర్చిపోలేని డైలాగులు

*(బ్రహ్మానందం భార్య ఆసుపత్రి పాలై కోమాలో ఉన్నప్పుడు)*

బ్రహ్మానందం పాత్ర

పిచ్చిది రా..  మాకు పిల్లలు పుట్టలేదని అమ్మ దాన్ని గొడ్రాలు గొడ్రాలు అంటూ హింస పెడుతుంటే ఒక్కమాటయినా అనేది కాదురా.. గుళ్లూ గోపురాలు, స్వామీజీలూ పిల్లల కోసమే అన్నీ... డాక్టర్ల దగ్గరకెళ్లి అన్ని టెస్టులూ చేయించుకునేది. ఆఖరికి లోపం నాలో ఉందని తెలిసి కూడా ఒక్కమాటైనా...  అనేది కాదురా.. అర్థరాత్రి వరకూ నాటకాలు వేసి, అమ్మాయిలతో తిరిగి, పుల్‌గా తాగేసి ఇంటికొచ్చి తలుపు తడితే, అప్పటివరకు నాకోసం ఎదురు చూస్తుండేదిరా..  

ప్రకాష్ రాజ్ పాత్ర

నీచులంరా మనం. హు. యవ్వనం ఇచ్చిన కొవ్వుతో కొట్టుకు చచ్చాం. మనం తెచ్చుకున్న అవార్డుల కంటే ఎఫైర్లే ఎక్కువ. ఇప్పుడు వృద్ధ నారీ పతివ్రతల్లా నీతులు చెబుతున్నాం. పాపంరా వాళ్లు. (మహిళలు) ఏం చేస్తే ఈ పాపం తీరుతుందిరా.. 

*భయమేస్తుందిరా రాఘవా...*

రేయ్.. ఏం కాదు..

రాఘవా..నువ్వు ఏదో ఒకటి చేసి దాన్ని బతికించరా.. ఒట్టేసి చెబుతున్నాను రా..  నాటకం మీద ఒట్టేసి చెబుతున్నానురా... దాన్ని బాగా చూసుకుంటానురా... జీవితాంతం బాగా చూసుకుంటానురా.. రాఘవా...

*(భార్య చనిపోయే ముందు ఆమెను సరిగా చూసుకోలేదని, సంతోషపెట్టలేదని బాధపడే ప్రతి మగాడిదీ మహా విషాదమే..)*

...............

*(బ్రహ్మానందం భార్య చనిపోయాక ఆమె భౌతికకాయం కాలిపోతున్నప్పుడు.. )*

కళ్లంటా నీళ్లు రావట్లేదేందిరా.. ఎంత సేవ చేసిందిరా.. మహాతల్లి చచ్చిపోయింది. కాలిపోతోంది. ఏడుపు రావాలిగా.. ఇలాంటి సీన్స్ స్టేజి మీద చేసేటప్పుడు తలబాదుకుని ఏడ్చేవాళ్లం గదరా. చూసేవాళ్లందరనీ ఏడ్పించేవాళ్లం గదరా.. రాజమండ్రి, విశాఖపట్నం, కాకినాడ, తెనాలి.. కుమ్మేశాం గదరా.. మరి ఇప్పుడేమైంది. కళ్లెమ్మట నీళ్లు రావడం లేదు గదరా.. కళ్లెమ్మట నీళ్లు రావట్లేదేంటి. దుర్మార్గుడినిరా.. దరిద్రుడినిరా.. నేనెప్పుడు ఇంటికివస్తానా అని ఎదురుచూస్తూ ఉండేది.  కనీసం ఇప్పుడైనా గానీ కపాలమోక్షం వరకు వెయిట్ చేస్తాన్రా..అయినా ఇంటికెళ్లినా ఏం చేస్తాన్రా.. ఖాళీ గోడలు ఖాళీ కంచం.. సీలింగ్ ఫ్యాన్. కానీ సుబ్బు ఉండదు. ఒక్కడినే ఉండాలంటే.. ఒక్కడినే ఉండాలంటే ఉండలేనురా రాఘవా. సుబ్బూ, సుబ్బూ తప్పయిపోయింది సుబ్బూ... తప్పు చేశాన్రా.. రాఘవా నన్ను ఒక్కడినే వదిలిపెట్టి వెళ్లకురా. ఒకడినే ఉండలేను. తప్పు చేశాను సుబ్బూ..

.........................

నటనంటే అగ్నిగుండంలో దూకినట్లే.  బూడిదైపోతావు. పాత్రలు మిగిలిపోతాయి. నటుడైనా, నటరాజైనా చివరికి మిగిలేది స్మశాన వసంతమే....

నీ నిలయమేదీ.. నర్తన శాలే కాదా.. నీ కొలువు ఏదీ.. విరాటపర్వం కాదా.. ముగిసింది కాదా నీ అజ్ఞాతవాసం... 

.......................

అమ్మ భాష కంటే అమ్ముడుపోయే భాషకు విలువ ఇచ్చే ఇక్కడ అసలు చదువే వద్దు.. మాతృభాషను మర్చిపోవడం కన్నతల్లినే మర్చిపోవడం.. 

ది ఇటాలియన్ ఆఫ్ ది ఈస్ట్ యాజ్ ప్రెయిజ్డ్ బై ది ఇంగ్లిష్ వుడ్ బి కిల్డ్, క్రష్డ్, బరీడ్ బై ఇట్ సెల్ఫ్.. హెయిల్ ఇంగ్లిష్

ఎక్కడికో బయలుదేరినట్లున్నావ్. చెప్పకుండానే.. 

*అది కాదురా,*

నోర్ముయ్, ఎచ్చులకు పోయి నాటకాలు వదిలి దొబ్బావ్. ఆస్తి మొత్తం రాసేశావు. రాసినోడివి ఒక మూలన పడి ఉండక పౌరుషం ఎందుకురా పౌరుషం...  కొడుకు కాదంటే కూతురుంది గదా..

.............

డబ్బు.. ఛీ.. ముళ్లపూడి గారు చెప్పినట్లు. మనిషికి డబ్బు జబ్బు చేసింది. పచ్చని చెట్టుకు పట్టిన చెదలా.. ప్రపంచాన్ని తినేస్తోంది. అమ్మా, నాన్న, కొడుకు, కూతురు, అత్త, కోడలు, తాత, అవ్వ, గురువు, స్నేహితుడు.. అందర్నీ... అందర్నీ తినేస్తోంది. 

...............................

రంగమార్తాండ సినిమా చూస్తూ బ్రహ్మానందం, ప్రకాష్ రాజ్ డైలాగ్స్ ఎక్కడ మర్చిపోతానో అని ఇంతవరకు మాటల రూపంలో రాసుకున్నాను. ఇక నావల్ల కాలేదు. సినిమా తదేకంగా చూడటం తప్ప.. నా అభిప్రాయం ఇలా పంచుకోవడం తప్ప...