1️⃣1️⃣2️⃣

*🛕🔔భగవద్గీత🔔🛕*

  _(సరళమైన తెలుగులో)_

     *4. జ్ఞాన యోగము.*

   (నాలుగవ అధ్యాయము)

*26. శ్రోత్రాదీనీన్ద్రియాణ్యన్యే సంయమాగ్నిషు జుహ్వతిl* *శబ్దాదీన్విషయానన్య ఇన్త్రియాగ్నిషు జుహ్వతి.ll*

కొంతమంది చెవులు మొదలగు ఇంద్రియములను, సంయమము అంటే నిగ్రహము అనే అగ్నిలో హోమం చేస్తారు. మరి కొందరు శబ్దము, రూపము, రసము, గంధము మొదలగు విషయములను ఇంద్రియములు అనే అగ్నులలో హోమం చేస్తున్నారు.

ఈ శ్లోకంలో భగవానుడు ఇంద్రియ నిగ్రహము అంటే ఇంద్రియములను బాహ్య ప్రపంచము నుండి అంతర్ముఖం చేయడం కూడా ఒక రకమైన యజ్ఞమే అని అంటున్నాడు. ఇంద్రియ నిగ్రహం అంటే ఇంద్రియములను అణిచివేయడం కాదు. ఒకరు చెబితే చేయడం కాదు. మనకు మనము మన ఇంద్రియములను ఒక క్రమశిక్షణలో ఉంచగలగాలి. ఇతరులు చెప్పినట్టు చేస్తే అది ఇంద్రియములను అణిచిపెట్టడం అవుతుంది. మనకు మనమే ఇంద్రియములను నియంత్రించ గలగాలి. ఇంద్రియములు వాటి పాటికి అవి ప్రాపంచిక విషయములలో ప్రవర్తించకుండా వాటిని ఒక క్రమశిక్షణలో ఉంచాలి. దీనినే దమ యజ్ఞము అని కూడా అంటారు.

అధ్యాత్మ తత్వములో, మోక్ష సాధనలో ఇంద్రియ నిగ్రహము మొట్ట మొదటి మెట్టు. ఇంద్రియ నిగ్రహము లేనిది ఏమీ సాధించలేరు. ఎంత వేదాంతము వల్లించినా, గీతా ప్రవచనాలు చేసినా, ఇంద్రియ నిగ్రహము లేకపోతే అవన్నీ వృధా. ఈ వేదాంతము అంతా కేవలం ఇతరులకు చెప్పడానికీ, ఇతరులు చెబితే వినడానికే పనికివస్తుంది. కొంత మంది మహాపురుషులు ఏమీ మాట్లాడరు. మౌనంగా ఉంటారు. కాని వారి మౌనమే ఒక సందేశంగా నలువైపులా విస్తరిస్తుంది. ఉదాహరణకు కంచి పరమాచార్య, రమణ మహర్షి మొదలగు వారు. వారు ఇంద్రియములను జయించిన వారు. కాబట్టి ఇంద్రియ నిగ్రహము కూడా ఒక యజ్ఞముగా చెప్పారు పరమాత్మ.

ఇంకా కొంతమంది అంటారు మనో నిగ్రహం చాలదా ఇంద్రియ నిగ్రహం కూడా ఉండాలా అని అంటారు. మనో నిగ్రహం సాధించాలంటే ఇంద్రియ నిగ్రహం మొదటి మెట్టు. ఇంద్రియ నిగ్రహం సాధించనిదే మనోనిగ్రహం సాధించలేరు. ఇంద్రియ నిగ్రహం సాధించాలంటే ఎక్కువగా భగవంతుని పూజించడం, ఆయనకు సంబంధించిన వ్రతాలు చేయడం, నిష్కామ కర్మలు ఆచరించడం, సత్సంగములో ఉండటం, ఆహార నియమామలను పాటించడం, ప్రాణాయామం మొదలగునవి అభ్యాసం చేయడం, వీటిని ఆచరించి ఇంద్రియములను మన స్వాధీనంలో ఉంచుకోవచ్చును. దీనినే సంయమము అంటారు. ఈ సంయమము అనే అగ్నిలో మన యొక్క కళ్లు, చెవులు, ముక్కు, చర్మము, నాలుక ఈ ఐదు జ్ఞానేంద్రియములను హోమం చేయడమే ఇంద్రియ నిగ్రహము అనే యజ్ఞము. ఈ ఐదు జ్ఞానేంద్రియములు మన మాట చస్తే వినవు. వాటికి ఒక క్రమశిక్షణ అంటూ లేదు. వాటి పాటికి అని బయట ప్రపంచంలో తిరుగుతుంటాయి. వాటిని క్రమశిక్షణలో పెట్టడమే హోమం చేయడం. అది కూడా సంయమము అనే అగ్నిలో హోమం చేయాలి.

ఇంక రెండవ యజ్ఞము. ఈ జ్ఞానేంద్రియములకు ఐదు తన్మాత్రలు ఉన్నాయి. అవే శబ్దము(చెవులు), రూపము (కళ్లు), రసము (నాలుక), గంధము(ముక్కు) స్పర్శ (చర్మము). మరి కొందరు ఈ తన్మాత్రలను ఐదు జ్ఞానేంద్రియములు అనే అగ్నిలో హోమం చేస్తుంటారు. అంటే శబ్దమును చెవులు అనే అగ్నిలోనూ, రూపమును కళ్లు అనే అగ్నిలోనూ, గంధమును ముక్కు అనే అగ్నిలోనూ, రసమును నాలుక అనే అగ్నిలోనూ, స్పర్శను చర్మము అనే అగ్నిలోనూ హోమం చేస్తుంటారు. దీని అర్థం మనము ఈ విషయములను ఒక క్రమపద్ధతిలో అనుభవించడం. ఎక్కువగా ప్రాపంచిక విషయములలో ఆసక్తి చూపక పోవడం. విషయ వాంఛలను వదిలిపెట్టడం.

మనం పొద్దున లేచినప్పటి నుండి ఎన్నో విషయాలను చూస్తుంటాము, వింటుంటాము, తాకుతుంటాము. వీటి వలన ఆనందం పొందుతుంటాము దుఃఖం కూడా పొందుతుంటాము. ఇది సర్వసాధారణం. ఏ విషయాన్ని చూచినా, వినినా, తాకినా, అది మంచిదా కాదా, దీనిని మనం అనుభవించవచ్చునా లేదా అనే విచక్షణను ఉపయోగించి సరైన నిర్ణయం తీసుకోవాలి. అంతేకానీ చూచిందల్లా, విన్నదల్లా, తాకిందల్లా నాకు కావాలంటే కష్టాలలో పడతాడు. ఇవి హవిస్సుల లాంటివి. వీటిని ఇంద్రియములు అనే అగ్నిలో వేసి దగ్ధం చేయాలి. అప్పుడే ఇంద్రియములు చూచిన ప్రతిదానివెంటా పరుగెట్టకుండా నిగ్రహంగా ఉంటాయి.

మొదట చెప్పిన యజ్ఞము అంటే ఇంద్రియములను సంయమాగ్నిలో హోమం చేయడం బ్రహ్మచర్య ఆశ్రమంలో ఉన్న వారికీ, రెండవ యజ్ఞము అంటే ఇంద్రియ విషయములను ఇంద్రియములలో హోమం చేయడం గృహస్థులకు నిర్దేశించబడింది. ఎందుకంటే బ్రహ్మచర్య ఆశ్రమంలో పూర్తిగా ఇంద్రియములను నిగ్రహించాలి లేకపోతే విద్య రాదు. కాని గృహస్థుగా ఉన్నప్పుడు ఇంద్రియములతో పరిమితంగా సుఖాలు అనుభవించాలి. కానీ ఇంద్రియ విషయములను తన స్వాధీనంలో ఉంచుకోవాలి. ఇదే ఈ శ్లోకం యొక్కసారాంశము.

(సశేషం)

*🌹యోగక్షేమం వాహామ్యహం 🌹*

(రచన: శ్రీ మొదలి వెంకట సుబ్రహ్మణ్యం, రిటైర్డ్ రిజిస్ట్రార్, ఏ. పి. హైకోర్టు.)

                           P262