🚨⚡Evidence found! 10-Foot Tall People of Mahabharata? They Never Told You #telugupodcast #lazymuscle

🚨⚡Evidence found! 10-Foot Tall People of Mahabharata? They Never Told You #telugupodcast #lazymuscle

https://youtu.be/1JKDbSc-IcQ?si=-kX0XgG1mvGFJEpH

మహాభారతం రామాయణం టైం లో 8 టు 10 ఫీట్ వరకు మనుషులు పెద్ద హైట్ లో ఉండేవాళ్ళు అన్నమాట ఎక్కడ స్కెలిటన్ పక్కన పెడితే ఆ ఈ మూవీలో కార్తికేయ మూవీలో తను అంటాడన్నమాట టెలిస్కోప్ తీసుకోవడానికి వెళ్ళేటప్పుడు ఎందుకు అంత పైకి కట్టినారు అంటే 8 టు 10 ఫీట్ ఉండేవాళ్ళు అంటే ఆ విధంగా మనం చెప్పలేమా అంత పైకి ఉంది అంటే మనుషులే వెళ్లి తీసుకునేలాగా ఉన్నారు అని అట్లా అమ్మాయిలని ఎట్లా ట్రీట్ చేసేవాళ్ళండి ఆ కాలంలో ఇప్పుడంటే ఫెమినిజం అని అదని వుమెన్ ఎంపవర్మెంట్ అని వచ్చినాయి సంవత్సరాల ముందు వాళ్ళని తొక్కేసారు అని చెప్పి ఇప్పుడు వాళ్ళు బయటికి వచ్చి మాట్లాడుతున్నారు. అండ్ ఈ ఆర్కియాలజీ గురించి అందరికీ కొంచెం ఎంతో కొంత పరిచయం ఉన్న సబ్జెక్ట్ ఏంటి అంటే చిన్నప్పుడు సోషల్ సబ్జెక్టు లో మనం చదువుకుంటూ అంటే మనిషి ఫస్ట్ లో నాలుగు కాలం నడుస్తుంటాడు అలా స్లోగా లేసి లేసి లేసి ఇప్పుడు మనం ఎట్లా ఉన్నాడో అట్లా ఆయుధం పట్టుకొని ఉంటాడు. అంటే అట్లా ఉన్నవాడు నిల్చొని ఎందుకైనాడు మనిషి ఓకే ఏ పరిస్థితుల వల్ల నిల్చోవాల్సి వచ్చింది వ్యవసాయం చేయడం చీమల నుంచి వచ్చింది బట్ దే వర్ ద ఫస్ట్ ఫార్మర్స్ మనుషులు ఎవల్యూషన్ అయ్యే టైం లో చాలా రకాల ఆయుధాలు వాడినారు అని చెప్పినారు కదా అట్లాంటి ఏదన్నా వింత ఆయుధం ఫ్యాసినేటింగ్ మీరు ఒరేయ్ ఇంత బాగుందా ఈ ఆయుధం అని మీకు ఏమనా అనిపించింది దొరికిందా ఆ కాలంలో జనాలు ఎట్లా టైం పాస్ చేసేవాళ్ళండి మనం అంటే సోషల్ మీడియా YouTube అవి జరుగుతుంది బోర్డ్ గేమ్స్ ఉంటాయా ఇట్లా చాలాసార్లు మనం మాటల్లో అనుకుంటూ ఉంటాం ఏం చేస్తాంరా పాత విషయాలు తవ్వి ఏం తెలుసుకుంటావురా అని చాలా మంది అంటూంటారు. బట్ దీనికి ఒక పెద్ద శాస్త్రం ఉంది ఏం తెలుసుకుంటామఅండి మనం తవ్వి గ్లేజ టైల్స్ ఉన్నాయండి గ్రేజీ టైల్స్ ఇప్పుడు స్టార్ట్ అయినవి కాదు ఇండస్ వాలీ పీపుల్ గ్రేజడ్ టైల్స్ ఉన్నాయి వాళ్ళకి విత్ డిజైన్స్ ఏం టైల్స్ సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ ఎట్లా ఉండేది మనం మనం ఎక్కడ ఉన్నాం హలో ఎవ్రీవన్ వెల్కమ్ టు ది ఆర్ఆర్ఆర్ షో రా అండ్ రియల్ విత్ రోహిత్ ఈ ఎపిసోడ్ ఆర్కియాలజీ లైన్ లో సెకండ్ ది మనం చాలాసార్లు అనుకుంటాం గతం గురించి తలుచుకొని ఏం లాభం గతం గురించి ఆలోచిస్తే ఏం ప్రయోజనమే లేదు అని కానీ అదే గతంలో వేయల లక్షల సంవత్సరాల కింద మానవుడు చేసింది చూస్తే మనకి ఆశ్చర్యం తప్ప ఇంకొకటి మిగలదు. వాటన్నిటి గురించి మాట్లాడడానికి మనతో రెడీ ఉన్నారు ప్రొఫెసర్ కేపి రావ్ ఇతను డిపార్ట్మెంట్ ఆఫ్ ఆర్కియాలజీ అండ్ మ్యూజియంస్ గవర్నమెంట్ ఆఫ్ ఆంధ్రప్రదేశ్ లో డైరెక్టర్ లాగా ఉండే ఆల్సో 33 ఇయర్స్ ఆఫ్ టీచింగ్ ఎక్స్పీరియన్స్ ఉంది డిపార్ట్మెంట్ ఆఫ్ హిస్టరీలో సో వితౌట్ ఎనీ డిలే లెట్స్ జంప్ ఇంటు ద కాన్వర్సేషన్ మీరైతే చూస్తున్న వాళ్ళు తెలుగులో హైలీ అకంప్లిష్ అండ్ నోటబుల్ పర్సనాలిటీస్ ని టచ్ చేస్తే వాళ్ళతో కొంచెం టైం స్పెండ్ చేస్తే వచ్చే రా అండ్ రియల్ కాన్వర్సేషన్ కోసం లేజీ మసల్ YouTube ఛానల్ ని సబ్స్క్రైబ్ చేసుకోండి. చూస్తున్నంతసేపు మీకు ఏమనిపిస్తుందో కామెంట్ సెక్షన్ లో చెప్పండి. హలో ప్రొఫెసర్ రావు గారు వెల్కమ్ టు ది ఆర్ఆర్ఆర్ షో రా అండ్ రియల్ విత్ రోహిత్ ఎట్లా ఉన్నారండి నమస్కారం బాగున్నారా ఆ బాగున్నారాండి చాలా రోజుల నుంచి ముందు వెనుక ముందు వెనుక అయి ఫైనల్లీ అవును ఇది నిజమేనా అండి మహాభారతం రామాయణం టైంలో 8 టు 10 ఫీట్ వరకు మనుషులు పెద్ద హైట్ లో ఉండేవాళ్ళు అని మనకి ఏమన్నా ఎక్కడన్నా దొరికిందా అది అంటే అలాగా మనకి ఎక్కడ ఎవిడెన్స్ లేదండి అంటే అలాగ సూపర్ ఇది ఏంటి ప్రొఫెషన్స్ లో హ్యూమన్స్ అటువంటి మనకి ఎక్స్కవేషన్స్ లో అయి అంటే మనకి మెసలితిక్ ఎక్స్కవేషన్స్లో స్కెల్టన్స్ బయటపడ్డాయి నియోలితిక్ వేజ్లో బయటపడ్డాయి వేరే చాలా అట్లో బయటపడ్డాయి కానీ ఎక్కడ కూడా మనక అలాగా ఆ అంతంత ఎత్తు మనుషులు ఉన్నట్టు అది ఎవిడెన్స్ ఎక్కడ దొరకలేదండి మనకి సైంటిఫిక్ గా ఎక్కడ లేదు అలాగ స్కెలిటన్ పక్కన పెడితే ఆ ఈ మూవీలో కార్తికేయ మూవీలో తను అంటాడఅన్నమాట టెలిస్కోప్ తీసుకోవడానికి వెళ్ళేటప్పుడు ఎందుకు అంత పైకి కట్టినారు అంటే 8 టు 10 ఫీట్ ఉండేవాళ్ళు అంటే ఆ విధంగా మనం చెప్పలేమా అంత పైకి ఉంది అంటే మనుషులే వెళ్లి తీసుకునేలాగా ఉన్నారు అని అట్లా అలా లేరు ఉంది అంటే మనుషులు ఉండాల్సింది స్కెల్టన్ ఏదో స్కెల్టన్ రిమైన్ అంటే మనకి స్కెల్టన్ మొత్తం దొరకపోయినా ఒక్క పార్ట్ దొరికినా కూడా మనము హైట్స్ అన్ని ఎస్టిమేట్ చేయగలుగుతామ అన్నమాట ఫిజిక్ అలాగే మనకి ఎక్కడ ఎవిడెన్స్ ఏమి లేదు మామూలుగా యాక్చువల్ గా ఆ చెప్పాలంటే ఒక 1000 2000 ఇయర్స్ కంటే కూడా మనం ఇప్పుడు ఇప్పుడు హ్యూమన్స్ కొంచెం హైట్ పెరుగుతున్నారు ఇప్పుడు ఈ రోజుల్లో చిల్డ్రన్ వాళ్ళకి కొంచెం హైట్ అంటే ఈ హెల్త్ దీంట్లో కొంతవచ్చే హ్యాబిట్స్ లో వచ్చిన మార్పులు గురించి మళ్ళీ మనం ఏంటి ఇది న్యూట్రిషియస్ ఫుడ్ హ్యాబిట్స్ మీద వాటిల మీద కొంచెం ఇప్పుడు హైట్ కొంత యవరేజ్ పెరుగుతున్నది అనిపిస్తాఉన్నది కానీ మామూలుగా అయితే మనం వ కెన్ సే దట్ అరౌండ్ 5అ/ఫ టు 6ఫట్ ఇద మేల్స్ యవరేజ్ హైట్ అంతే అంతేగన మనక ఎక్కడ అలాగ 7ఫట్ 8 ఫీట్ అటువంటి స్కెల్టన్స్ అటువంటి ఎవిడెన్స్ ఎక్కడ దొరకలేదండి అంటే అలాగ మీరు చెప్పినట్టు అటువంటి మార్పులు అవుతాయి కానీ మనకు హ్యూమన్స్ లో కనపడలేదు ఇప్పుడు గుర్రాలు ఉన్నాయి అనుకోండి హార్సెస్ మనము సుమారుగా కొంచెం మంచి హార్స్ అయితే మనకు ఇంత ఎత్తున ఉంటది మనం దగ్గరికి వెళ్లి నుంచి మన చెయ్యి ఇలా పెట్టాను కానీ దాన్ని అడ్డు మీదకి పెట్టలేము అలా అంత ఉంటాయి అది అది ప్లాస్టిసీన్ పీరియడ్ లో అంటే ఒక క్లైమేట్ ని ఒక అబౌట్ ఆ 6 లాక్ 5 లాక్ ఇయర్స్ బ్యాక్ అంటే 2 లాక్ ఇయర్స్ బ్యాక్ నుంచి అది ఐసేజ్ అంటాం. గుంజి మిండల్ రిస్క్ రూమ్ అని ఫోర్ ఐసేజెస్ ఉండేనాయి అన్నమాట ఆ ఐసేజెస్ లో ప్లాస్టిసిన్ అంటాం ప్లాస్టిసిన్ పీరియడ్ అని ఆ ప్లాస్టిసిన్ పీరియడ్ లో గుర్రాలు అంత ఎత్తు ఉండేవి కాదండి 4ఫట్ యవరేజ్ గా 4ఫట్ అలా ఉండేయి. ఏనుగులు మాత్రం ఇంకా ఇప్పుడున్న కంటే ఎత్తు ఉండి వాటిలకంతా మేమోత్స్ అని వాటిలకి బాగా ఊలు ఉండి ఈ పెద్ద పెద్ద దంతాలు అది ఆ ఏనుగులు ఇంకా పెద్దవి ఉండేయి అన్నమాట కానీ గుర్రాలు మాత్రం చాలా చిన్నవి ఉండేయి మనుషులు కూడా ఆ నీ అండర్తల్స్ వాళ్ళు యవరేజ్ హైట్ తక్కువే ఉండేది ముప్పు కంటే కూడా బాగా తక్కువే ఉండేది నీ అండర్తల్స్ కి అలాగ మార్పులు వస్తా ఉంటాయి కానీ మానవుల్లో అంటే అంతా ఫీట్ ఎబవ్ దాటిన ఎవిడెన్స్ పెద్ద ఎక్కువ ఎక్కడ ఏమి లేవు మరీసెవెన్ఎఫట్ లేదు ఆ కాలంలో జనాలు ఎట్లా టైం పాస్ చేసేవాళ్ళండి మనం అంటే ఇప్పుడు సోషల్ మీడియాయ అవి జరుగుతున్నాయి బోర్డ్ గేమ్స్ ఉంటాయా ఎట్లా రాసుకునేవాళ్ళ ఎట్లా టైం పాస్ చేసేవాళ్ళ అలా అలా కాదండి అంటే ఇప్పుడు ఇప్పుడు మన జీవన విధానానికి ఆ రోజుల్లో జీవన విధానానికి చాలా తేడా ఉన్నదండి ఇప్పుడు ఏమంటే మనం వి ఆర్ ఆల్మోస్ట్ లీడింగ్ ఏ వెరీ లేజర్లీ లైఫ్ అంటే ఆ రోజుల్లో లో ఏమంటే లైఫ్ ఇప్పుడు ఈ రోజుల్లో ఉన్నంత ఈజీగా ఉండేది కాదండి అది వాళ్ళు ఇట్ వాస్ ఏ స్ట్రగుల్ ఫర్ సర్వైవల్ అన్నమాట అంటే ఆ ఎక్కువ టైం వ్యవసాయం చేసుకునేదానికని లేకపోతే జంతువుల్ని వేటాడటం అని అలాగ ఎక్కువ వాళ్ళు డైలీ నీడ్స్ గురించి అవసరాల గురించేనే ఎక్కువ టైం స్పెండ్ అయిపోయేది. అదే కాకుండా టెక్నాలజీ కూడా అంత డెవలప్డ్ కాలేదు కాబట్టి ఇప్పుడు ఒక నీలిక్ పీరియడ్ తీసుకున్నామ అనుకోండి నీలిక్ టూల్ తయారు చేయాలంటే దగ్గర దగ్గర వన్ ఆర్ టూ డేస్ స్పెండ్ చేయాలి ఒక టూల్ ని తయారు చేయాలంటే దాన్ని ముందరగుండా ఆ షేప్ లోకి కట్ చేసి అంటే స్టోన్స్ ని చిప్పింగ్ అది చేసి తర్వాత మళ్ళీ రాయిక వేసి ఆ ఇది అరగతీయాలి అరగతీటం పొద్దున్న నుంచి సాయంత్రం దాకా అరగతీసి అలాగ చేస్తేనే గన అది షేప్ లోకి రాదన్నమాట అలాగా చాలా టైం స్పెండ్ చేయాల్సి వచ్చేది అగ్రికల్చర్ లోని మళ్ళీ ఆ ఒక పండిన పంటల్ని కాపాడుకునేదా జంతువులు అవి ఎక్కువ ఉండేయి కదా అడవి ఇదంతా చుట్టూతో అడవే ఉంటది ఆ రోజులో ఏదో ఊరు ఉంటే ఆ చిన్న ఊరు ఉండి పక్కన కొంచెం అగ్రికల్చరల్ ల్యాండ్ అది ఉంటే మిగతాదంతా అడవి అయి ఉంటాయి కదండీ అయి వాటిల నుంచి కాపాడుకోవాలి ఇద్దరో ముగ్గురో దా దానికి కాపలా కాసుకుంటాకే వాళ్ళు ఉండాలి ఉ్ అలాగన్నమాట ప్రతిదానికి వాళ్ళు టైం ఎక్కువ స్పెండ్ చేయాల్సిన పని ఉన్నది అంటే అంత లీజర్ ఎక్కువ ఉండదండి ఇప్పుడు ఇప్పుడు అంటే వేరే ఎవరో ఒక కష్టపడతా ఉంటారు మనం మంచి చదువు చదువుకున్నాం అంటే మంచి ఉద్యోగం వచ్చింది అనుకోండి మనం డబ్బులు వస్తా ఉంటే మనకు కావాల్సినన్ని కొనుక్కుంటాం కొనుక్కొని మనం స్పెండ్ చేయం టైం ఎక్కువ దానికి మన మెయిన్ ప్రొఫెషన్ ఏదో దాంట్లోనే లేకపోతే లీజర్ టైం ఉంటే ఇంకా ఇలా మొబైల్ ఇలాగ YouTube అని అలాగ అలాగా ఆ రోజుల్లో లో లైఫ్ అంత ఈజీ లైఫ్ కాదు వాళ్ళు దే హావ టు స్ట్రగుల్ ఏ లాట్ టైం పాస్ అన్న ముచ్చట ఆ టైం పాస్ అనేది అంత ఎక్కువ లేదు ఏదో కొంచెం ఉండొచ్చు ఫ్యామిలీ తోటి వాళ్ళు ఆ అలాగే పాత కథలని అయ్యని చెప్పుకోవడం అని అటువంటిది ఉండొచ్చు కానీ అంతా లేజర్ దొరకదండి వాళ్ళకి స్ట్రగుల్ స్ట్రగుల్ సర్వైవల్ సో మీరు అన్నారు మనకి పూర్వకాలంలో చాలా కష్టం ఉండేది చాలా కష్టపడేవాళ్ళు అంటే సర్వైవల్ే డిఫికల్ట్ అనేది అని మనం విన్నాం బట్ ఇప్పుడు ఈ కాలంలో అప్పట్లో అబ్బాయిలు అమ్మాయిలు అట్లే అనుకోండి బట్ అమ్మాయిలని ఎట్లా ట్రీట్ చేసేవాళ్ళండి ఆ కాలంలో ఇప్పుడంటే ఫెమినిజం అని అదని వుమెన్ ఎంపవర్మెంట్ అని వచ్చినాయి వందల సంవత్సరాల ముందు వాళ్ళని తొక్కేసినారు అని చెప్పి ఇప్పుడు వాళ్ళు బయటికి వచ్చి మాట్లాడుతున్నారు. బట్ ఒకప్పుడు వాళ్ళని ఎట్లా చూసుకునేవాళ్ళు వాళ్ళు ఓన్లీ అరే మీరు ఓన్లీ వంటనే చేయండి వంటగతికి పరిమితం ఉండేలాగా ఉందా అసలు ఎవిడెన్స్ ప్రకారం ఏమఉండేయండి వాళ్ళని ఎట్లా ట్రీట్ చేసేవాళ్ళు అంటే అది అలా అలాగే డామినేషన్ అటువంటిది ఉన్నట్టుగా మనక ఏమి తెలియదండి ఎందుకంటే వాళ్ళకి అంటే డివిజన్ ఆఫ్ లేబర్ లేగా ఆ మగవాళ్ళు మామూలుగా వేటకని వీటిలకని అంటే లేడీస్ ఏమంటే పిల్లల్ని వాళ్ళని కూడా చూసుకోవాలి కదా అందుకని కానీ వాళ్ళు ఎక్కువ హౌస్ కి కన్ఫైన్ అయినా కూడా వాళ్ళకి ఉండేయి వాళ్ళకి ఉండే పని వాళ్ళకి ఉండేది అంటే కుండలన వాటిల్ని వాటిని తయారు చేయటం అని ఆ లేకపోతే తర్వాత వీవింగ్ అది వచ్చినప్పుడు వీవింగ్ అని అటువంటి బట్టలకని అటువంటివి చేయటం అని అలాగా ఉండి వాళ్ళు ఆల్మోస్ట్ లైక్ అంటే మనక ఎక్కడ ఎవిడెన్స్ లో ఇలాగ ఇది అంటే డామినేషన్ లాగా డిస్పారిటీ అని అటువంటిది ఏమి కనపడదు బరియల్స్ ఉన్నా కూడా విమెన్ కైనా మెన్ కైనా ఈక్వల్ ఇంపార్టెన్స్ తోటే ఉన్న బరియల్స్ కనిపిస్తాయి కానీ వీళ్ళకేమో మంచి బరియల్స్ వాళ్ళకేమో అంత అని అలాగ డిఫరెన్సెస్ అయి ఏమి కనపడవండి దే వర్ ఆల్సో ప్లేయింగ్ ఇంపార్టెంట్ రోల్ అంటే ఫస్ట్ బీయింగ్ ద చైల్డ్ రీనింగ్ అందున ఆ రోజుల్లో ఏమంటే ఎక్కువమంది పిల్లల్ని కనేవారు అందున హెల్త్ పరంగా గాని అంటే మెడికల్ ఇటువంటి ఫెసిలిటీస్ లేవు కదా అందుకని మోర్టాలిటీ కూడా ఎక్కువే ఉండేది చైల్డ్ మోర్టాలిటీ అది కూడా ఎక్కువే ఉండేది అన్నమాట దాని మీద అండ్ మోర్ ఓవర్ ప్రొడక్టివ్ పీరియడ్ లో వాళ్ళు పిల్లల్ని కనటం వాళ్ళని చూసుకోవటం అని ఇటువంటి వాటిలోనే బిజీగా ఉండేవారండి వాళ్ళేమి ఇది మీరు ఎందుకు పనికిరారు అన్న టైపు అటువంటి ట్రీట్మెంట్ అదేమి ఉండేది కాదు ఎవిడెన్స్ లో మనక ఎక్కడ అలా అలాగా చూపించినట్టు ఏమి కనపడదండి ఆల్సో మస్ట్ హావ్ బీన్ ప్లేయింగ్ వెరీ ఇంపార్టెంట్ అది ఆ అంటే ఈ ఇల్లుకు వాటిలకిని అంటే మన ఎవిడెన్స్ ప్రకారం ఈ లెదర్ అంటాం కదా హైడ్ హైడ్ అంటాం కదా ఇనిమల చర్మాన్న నుంచి అయ వాటిల్ని అయి ప్రాసెస్ చేయాలి. ఆ అది రాయితోటి లోపల ఉన్న అదంతా కొంచెం రబ్ చేసి అదంతా నైస్ గా తయారు చేయటంని ఇటువంటి వర్క్ అంతా చాలా ఉండేదండి ఇంటికాడ ఉండి చేసేది. వాటిలో ఎందుకంటే ఇప్పుడు వీళ్ళు మగవాళ్ళు అగ్రికల్చర్ అని హంటింగ్ అని ఇటువంటివి చేయకపోతే వీళ్ళకి తిండి సరిపోదు కదా అందుకని మేజర్ పార్ట్ వాళ్ళు అటువంటి దాంట్లో ఎంగేజ్ అయినా లేడీస్ ఇంటికాడ ఉండి ఇటువంటి పనులుఅయని వాళ్ళు చూసుకోవాల లేకపోతే మగోళ్ళ ఈ పనులు చేస్తా ఉంటే అక్కడ అగ్రికల్చర్ అని దెబ్బ తింటాయి అన్నమాట అందుకని బోత్ వర్ ప్లేయింగ్ ప్లేయింగ్ ఇంపార్టెంట్ రోల్ ఇంతకుముందు మనుషులు ఎవల్యూషన్ అయ్యే టైం లో చాలా రకాల ఆయుధాలు వాడినారు అని చెప్పినారు కదా అట్లాంటి ఏదన్నా వింత ఆయుధం ఫ్యాసినేటింగ్ మీరు అరేయ్ ఇంత బాగుందా ఈ ఆయుధం అని మీకు ఏమైనా అనిపించింది దొరికిందా మీకు కాకపోయినా ఆర్కియాలజికల్ గా ఎవరికన్నా అట్లాంటిది ఏమన్నా దొరికిందా అంటే ఫ్యాషనేటింగ్ అని చెప్పాలంటే మనము రెండు ఎగ్జాంపుల్స్ తీసుకోవచ్చండి ఆ ఒకటేమో కొత్త రాసిగంలో ఉండే గొడ్డల్లు అయ్యిని చాలా ఫైన్ ఫినిష్ తోటి అంటే అన్ని అన్ని కాకపోయినా కొన్ని అయినా కూడా కొన్ని మంచి ఫైన్ ఫినిష్ తోటి ఆ తయారు చేసినవి ఉంటాయి అన్నమాట అది కాకుండా అంతకంటే ముందర పీరియడ్ మెసోలిథిక్ ఏజ్ అంటాం అంటే మధ్యరాతి యుగం అని అనొచ్చు మధ్యరాతి యుగం అప్పుడు అంటే అరౌండ్ 10,000 బీపి ఆ టైంలోన అన్నమాట ఒక 10వేల సంవత్సరాలు 12000 సంవత్సరాలు పూర్వం పీరియడ్ లో అంటే మెటలైజ్ కంటే ముందుర అన్నమాట ఆ అప్పుడు అప్పుడు అది మైక్రోలితిక్ పీరియడ్ అంటాం అంటే మైక్రోలితస్క్స్ అంటే చిన్నవి మైక్రో అంటే చిన్న చిన్నవి అండి పెద్ద పెద్ద టూల్స్ అన్నీ వెళ్ళిపోయినాయి ఇంకా వాళ్ళు చిన్న చిన్న టూల్స్ అంటే జస్ట్ ఒక 3ఎm విడ్త్ 4ఎm విడ్త్ తోటి ఒక 5 mm హాఫ్ఏ సెంటమీటర్ 1టసమీటర్స్ లో ఆ రాళ్ళ తోటి టూల్స్ తయారు చేసేవారున్నమాట మైక్రోలిప్స్ అంటాం దానికి కూడా స్పెషల్ మెటీరియల్ అంటే సిలీషియస్ మెటీరియల్ అంటాం అంటే మామూలుగా చెర్ట్ జాస్పర్ లైడోనైట్ ఇటువంటి అంటే ఇప్పుడు మనము కొన్ని ఉంగరాల్లో ఆ పెట్టుకునే రాళ్ళు ఉంటాయన్నమాట వాటిని కూడా పెట్టుకుంటాన్నారు ఈ రోజుల్లో ఉంగరాలు అవి అంటే మనం ఇసుక లోపల ఇసుకలో చూస్తే గ్రీన్ స్టోన్స్ రెడ్ స్టోన్స్ అటువంటివి కనిపిస్తాయి కదా అయన్నీ ఈ ఇటువంటి సెమీ ప్రిషస్ స్టోన్స్ అన్నమాట అంటే సిలికా మెటీరియల్ వాటిల్ని గన మనం బద్దలు కొట్టాం అనుకో ండి అది గ్లాస్ ఎంత షార్ప్ గా ఉంటాయో అంత షార్ప్ గా ఉంటాయి అటువంటి మైక్రోలిప్స్ ని వాడేవారు వాటిల్ని యరో హెడ్స్ కింద ఆ లేకపోతే ఓ బోన్ కి రిబ్ బోన్ తీసుకొని దాన్ని లోపల పెట్టి ఇలాగా ఇది కొడవల మాదిరిగా కట్ చేసేదానికి అటువంటి వాటిల్ని వాడేవారు అంత ఇంత చిన్న టూల్ తోటే పెద్ద పెద్ద జంతువులని చంపేవారు ఎలాగ అంటే వాటి వాళ్ళకి అప్పటికి పాయిజన్ గురించి నాలెడ్జ్ వచ్చింది ఓ స్నేక్ పాయిజన్ అని స్పైడర్ పాయిజన్ అని వీటిల గురించి వాళ్ళు నాలెడ్జ్ సంపాదించారు సంపాదించి ఏమి దీన్ని యారో హెడ్ కింద పెట్టి అంటే ఆ యరో హెడ్ టిప్ ఆ టిప్ ని పాయిజన్ లో స్నేక్ పాయిజన్ లో పెట్టి ఎండ పెట్టేది ఎండపెడితే అది ఆ పాయిజన్ ఉంటది కదా అప్పుడు ఏదో పెద్ద జంతువుని కణచు లాంటిది అన్నది ఎన్నో బాణం తోటి కొట్టారనుకోండి కొడితే అది ఒక హాఫ్ ఆన్ హవర్ లోనే అలా కొలాప్స్ అయిపోద్ది అన్నమాట అలాగ పెద్ద పెద్ద జంతువులని కూడా వేటాడేవారు అన్నమాట ఈ మైక్రోల్స్ అనేవి చాలా ఫ్యాషనేటింగ్ గా ఉంటాయండి చాలా చూసేదానికి కూడా చాలా అందంగా ఉంటాయి మంచి మంచి రంగు రకరకాల రంగుల్లో ఉంటాయి దాంట్లో అది కాల్సిడోని అనే మెటీరియల్ ఉంటది అదంటే ట్రాన్స్పరెంట్ గ్లాస్ లాగా మనం వాటి నుంచి చూడొచ్చు ఆ టూల్ని పట్టుకొని ఆ ఇది జాస్ఫర్ లో జాస్ఫర్ నే ఈ ఉంగరాల్లోనే వాటిలో కూడా పెడతారన్నమాట రెడ్ గాను లేకపోతే గ్రీన్ గాను ఉంటాయి ఆ స్టోన్స్ ఆ జాస్ఫర్ చెట్ ఎగేట్ ఎగేట్ అనే మెటీరియల్ ఏమఉంటే దాని మీద బ్యాండ్స్ ఉంటాయి అన్నమాట బ్యాండెడ్ ఎగేట్ అంటాం అందుకనే అవన్నీ చాలా బ్యూటిఫుల్ గా ఉంటాయండి ఈ మైక్రోలిస్ అరౌండ్ 10,000 120,000 8000 బిసి అంటే నీలిథిక్ పీరియడ్ కంటే ముందర అప్పటికి క్లైమేటిక్ చేంజ్ వచ్చింది అంటే మనం మానవుల చరిత్ర గురించి చదివినప్పుడు మిసోలితిక్ పీరియడ్ ఇస్ ద మోస్ట్ ఇంపార్టెంట్ పీరియడ్ అన్నమాట మధ్యరాతికం మోస్ట్ ఇంపార్టెంట్ పీరియడ్ ఎందుకంటే మనం మోడర్న్ లైఫ్ ఉన్నది కదా మోడర్న్ లైఫ్ కి మోడర్న్ మన పద్ధతులు మన జీవ సరళి జీవన పద్ధతులకు అన్నిటికి ఫౌండేషన్ మెసోలిథిక్ పీరియడ్ లో పడిందన్నమాట అంటే అప్పుడు అన్న మోస్ట్ ఆఫ్ ద ఇంపార్టెంట్ ఇన్వెన్షన్స్ హపెన్డ్ డ్ూరింగ్ ద మెసోలిథిక్ పీరియడ్ అంటే అగ్రికల్చర్ దే స్టార్టెడ్ ద అగ్రకల్చర్ దే స్టార్టెడ్ డొమెస్టికేషన్ ఆఫ్ అనిమల్స్ అనిమల్స్ ని మనం పెంచుతాం కదా అది ఆ రోజుల్లో స్టార్ట్ చేశారు. కుకింగ్ ఇన్ ద కంటైనర్ అంటే పాట్రీలో కంటైనర్ లో పెట్టి కుకింగ్ చేసుకోవడం లేకపోతే ఓపెన్ ఫైర్ లో చేసుకునేవారు అది కాకుండా కంటైనర్ లో కుకింగ్ చేసుకోవాలనేది పాట్రీని వాళ్ళే కనిపెట్టారు హౌసెస్ అంటే ఎక్కడో కేవ్ లోనో ఎక్కడో ఉండటం కాకుండా రాక్ షెల్టర్ లోనో ఉండటం కాకుండా హౌసెస్ ని కట్టడం హట్స్ అయి కట్టడం అంటే అక్కడి నుంచే మనం ఇప్పుడు ఈ ఇళ్ళలోకి మల్టీ స్టోరీ బిల్డింగ్ లోకి వచ్చాం. అది మెసలితిక్ పీరియడ్ లోనే స్టార్ట్ చేశారన్నమాట ఫ్యామిలీ మనము ఇప్పుడు మనం ఉన్నామ అనుకోండి ఒక వైఫ్ అండ్ హస్బెండ్ దట్ ఈస్ ఏ మేల్ అండ్ ఫిమేల్ అండ్ దేర్ చిల్డ్రన్ దట్ ఇస్ ఏ ఫ్యామిలీ నౌ ఆ అలా కాకుండా మీరు ఏదైనా మంకీ గ్రూప్స్ అని ఏదైనా చూసారనుకోండి కొన్ని గ్రూప్స్ వాటిలో ఫ్యామిలీ ఏమి ఒక 20 30 ఉంటాయి దేర్ మే బి ఫ్యూ మేల్స్ అండ్ ఫీమేల్స్ అండ్ ఆల్ ద హోల్ గ్రూప్ ఈస్ ఏ ఫ్యామిలీ ఆ వాళ్ళు ఏమంటే ఒక రీజియన్ ని ప్రొటెక్ట్ చేసుకుంటాయి. ఆ రీజన్లోకి వేరేవాళ్ళని రాను మామూలు డాగ్స్ అయినా అంతే వీధిలోకి ఇంకొ కుక్కని రాను అంటారు చూడండి అలాగఅన్నమాట అలాగా హ్యూమన్స్ దఏంటి ఫ్యామిలీ వన్ మేల్ అండ్ ఫిమేల్ ఎస్టాబ్లిషింగ్ ఏ ఫ్యామిలీ విత్ ద చిల్డ్రన్ అది ఆ ఏజ్లో స్టార్ట్ చేశారు ఈవెన్ రిలీజియస్ ఆస్పెక్ట్స్ అంటే కొంచెం పూజలు ఇలాంటి అటువంటి డీసెంట్ బరియల్స్ అని ఇవన్నీ కూడా మిసలిసిక్ పీరియడ్ లో స్టార్ట్ అయింది అన్నమాట దానికి రీజన్ కూడా ఉన్నది బట్ సో ఏన్షియంట్ టైమ్స్ నుంచి దొరికిన మనకు కనిపించే వస్తువుల్లో ఒకటి పిరమిడ్స్ అండి అంటే వస్తువు అనొద్దు ఇది పెద్ద స్ట్రక్చర్ హ్యూమన్ గా స్ట్రక్చర్ బట్ దీని వెనక చాలా కాన్స్పరసీ థియరీస్ కూడా ఉన్నాయి అంటే కింద ఏదో పెద్ద కన్స్ట్రక్షన్ ఉంది దాని పైన పై భాగమే పిరమిడ్ అని ఇంకొందరు ఏమంటారంటే అదేదో ఎక్స్ట్రా టెరస్టియల్ కమ్యూనికేషన్ కోసం ఈ పిరమిడ్ ఉంది అని అంటారు. ఇది బయట మీకు ఆర్కియలాజికల్ వరల్డ్ లో మీరేమంటారు పిరమిడ్ గురించి మీకు ఏం డిస్కస్ చేస్తూంటారు అంటే మాకు తెలిసినంత వరకు లేకపోతే మాకు చదివినంత వరకు లేకపోతే నేను పిరమిడ్ ని డైరెక్ట్ గా చూసాను కాబట్టి నాకు తెలిసినంతవరకు ఈ హ్యూమన్ మేడ్ స్ట్రక్చర్స్ అనండి మనుషులు కట్టిన స్ట్రక్చర్స్ అయి మామూలుగా మనకి దొరికిన ఎవిడెన్స్ ని బట్టి గాని లిటరేచర్ ని బట్టి గాని దేనినుంచి వాళ్ళు హైరోగ్ఫిక్ ఇన్స్క్రిప్షన్స్ ఉంటాయి కదా వాటిని బట్టి గాని చూసిన ఏమైనా గాన వాళ్ళు అంటే ఆ రాజ కుటుంబికుల్ని వాళ్ళు చనిపోయినప్పుడు వాళ్ళని లోపల పెట్టి సమాధిగా అన్నమాట అంటే వాళ్ళకి నమ్మకం ఉండింది అంటే నెక్స్ట్ వాళ్ళలోని నివసిస్తారని లేకపోతే మళ్ళీ మళ్ళీ బతికి వస్తారని మాటల్లో ఉంది అన్నట్టున్నారు ఆ హైరోస్ లోనే అయి ఉంటాయండి అంటే మళ్ళీ బతికి వస్తారని ఇటువంటి నమ్మకం ఉన్నదన్నమాట దాని వలన అయి కట్టారు వాటిని కట్టిన నప్పుడు కూడా వాళ్ళు ఏమంటే అదే చాలా హెవీ హ్యూజ్ స్ట్రక్చర్స్ కదా ఆ వాళ్ళు ఏమంటే ఈ అంటే చాలా విలువైన వస్తువులు బంగారం ఇటువంటివి అంటేటు కమన్ దాంట్లో అది ఉన్న సవఫేటిక ఆ సవఫేటికా ఆకలకి ఆ దగ్గర దగ్గర 20 కిలోల గోల్డ్ ఉన్న ఈ పేటిక తయారు చేశారన్నమాట అంత అంత వాల్యబుల్ మెటీరియల్ ఉన్నప్పుడు నాచురల్ గానే ఎవరైనా దొంగలని ఇలాంటి వాళ్ళు వాటిని ఎత్తుకుపోయే అవకాశం ఉన్నదని కూడా వాళ్ళు ఏమంటే అది సీక్రెట్ చాంబర్స్ పెట్టేవారన్నమాట దాని లోపలికి అంటే నేను కూడా చూసాను ఇప్పుడు మనము ఆ చాంబర్ లోకి వెళ్ళాలంటే ఒక ఒక చోటనే దారి సీక్రెట్ దారి ఉంటదిన్నమాట ఆ దారిలోని ఆ దారిని ఎలాగ ఏర్పాటు చేస్తారంటే మనం వెళ్తా ఉంటే అది అలాగే వెళ్ళిపోతది యాక్చువల్ గా మధ్యలో ఎక్కడో ఒక స్టోన్ ఉంటది ఆ స్టోన్ ని మనం తీస్తే అప్పుడు మళ్ళీ ఇంకో కింద నుంచి దారి వెళ్తాది అన్నమాట అలాగ అలాగ సీక్రెట్ సీక్రెట్ గా పెడతారన్నమాట పెట్టి ఆ ఆ లోపల ఆ ఒక వాయిడ్ అంటే చాంబర్ లాగా పెట్టి దాంట్లో ఈ వస్తువులన్నీ పెట్టేవారన్నమాట పెట్టి అది అంతా హ్యూమన్ ఎఫర్ట్ అనండి మనకఏమి ఎవిడెన్స్ అంటే ఎక్స్ట్రా టెరస్యల్ బీయింగ్స్ అటువంటి వాళ్ళు వచ్చి చేసినయి అని అదేమ లేదు కాకపోతే అంటే ఈ మధ్యన వచ్చిన సైంటిఫిక్ డెవ డెవలప్మెంట్స్ లో ఆ కొన్ని అంటే మనకి తెలిసిన అణువులు ఇవే కాకుండా టాకియాన్స్ అని అటువంటి ఎలక్ట్రాన్ ప్రోటాన్ న్యూట్రాన్ అట్లాంటివి ఆ అవి కూడా కాకుండా ఇంకా టాకియాన్స్ అని అవి కొన్ని ఇవి ఉన్నాయి అంటే అవి యాక్చువల్ గా స్పేస్ నుంచి వస్తాయి అన్నమాట అది కూడా ఇటువంటి రేడియేషన్ే ఆ అవి ఏమంటే మెటీరియల్ లో పెనిట్రేట్ అవుతాయండి అంటే ఎక్స్రేస్ అయితే కొంతవరకు కొంత మెటీరియల్ కొంత కానీ ఈ టాకియాన్స్ అనేవి ఏది ఆపలేదుఅన్నమాట అటువంటి వాటిల్ని నుంచి ఇంకా కొన్ని సీక్రెట్ చాంబర్స్ ని డిస్కవర్ చేశారు లోపల ఆ వాటిల్ని ఈయన ఇంకా ఎక్స్కవషన్ చేయలేదు ఎక్స్కషన్ అది చేస్తే ఇంకా కొన్ని సీక్రెట్స్ బయటికి వచ్చేదానికి అవకాశం ఉంటదిఅన్నమాట అంటే సైన్స్ డెవలప్ అయ్యే కొలది ఆర్కియాలజీ కూడా డెవలప్ అవుతా ఉంటదండి రకరకాల సైన్స్ వాడుతా ఉంటారు మీరు ఏమన్నారు ఎక్స్ట్రా స్పేస్ నుంచి కనిపించేవి ఇక్కడ ఉన్నాయ అన్నారా లేకపోతే ఎక్స్ట్రా టెర్రరిస్ట్ అంటే కొంతమంది ఏమంటే ఎవరో ఎక్స్ట్రా టెర్రిస్ట్రియల్ వాళ్ళు వచ్చి ఇక్కడ కట్టారు మానవులు ఇంతించితి కట్టలేరు అన్నట్టుగాను లేకపోతే అదే మీరు అన్నారు కదా ఏదో ఎక్స్ట్రాగా వాళ్ళతోటి కమ్యూనికేట్ చేసేదానికి కట్టారని అలాగా మనకేమి అటువంటి ఎవిడెన్స్ ఏమి సాలిడ్ ఎవిడెన్స్ లేదు అటువంటిది ఏమి దొరకలేదండి అంతా మనకి లోపల ఉన్న మెటీరియల్ గాని ఏం చూసుకున్నా కూడా మానవ సంబంధమైన మెటీరియల్స్ే ఆ ఇంకా ఇంకా అంటే వాళ్ళు ఈ ఏంటి మమ్మీఫైడ్ బాడీస్ దగ్గర నుంచి ఏది చూసుకున్నా కూడా అన్ని మనుషులకి సంబంధించినవే ఉంటాయి. ఉ వాడు వాళ్ళు వాడిని ఇందాక మీరు బరియల్స్ అంటే మేల్ అండ్ ఫీమేల్ బరియల్స్ గురించి అంటే నాకు ఇంకొక్కటి ఎక్కడ లింక్ అయిందంటే మీతో అంతకుముందు మాట్లాడుతున్నప్పుడు మీరు అన్నారు బరియల్లో ఒక చోట ఎవరిదో బరియల్ కనిపిస్తే తీసి చూస్తే అతన్ని చనిపోయినక పూల పాన్పు పైన పనికోబెట్టినారు దాని పైన ఏదో కార్లాండ్ లాగా వేసినారు ఇప్పుడు ఎట్లా వేస్తామో అప్పుడు ఆ కాలంలో అట్లా వేసినారు అని అన్నారు. 5000 4000 సంవత్సరాల కింద జరిగింది అవన్నీ డీకంపోజ్ అయిపోతాయి కదండీ నేల కింద అవి ఎట్లా అవి ఎట్లా తెలుస్త అవునండి ఆర్కియాలజీలో ఏమంటే మనం అన్ని అంటే ఎవిడెన్స్ కలెక్ట్ చేసేది ఓన్లీ కనపడతన వస్తువులు కుండపింకులు అని రాళ్ళు రత్తలు పూసలు ఇటువంటివే కాదు కొన్ని మనం ఎవిడెన్స్ కలెక్ట్ చేసినప్పుడు చేయటానికి కొన్ని మనకి కనపడని వస్తువుల నుంచి కూడా చాలా ఇంపార్టెంట్ ఎవిడెన్స్ వస్తదిఅన్నమాట అంటే దాంట్లో మీరు చెప్తున్న ఎగజాంపుల్ ఏమంటే అది ఒకటి ఇరాక్ లోని షానిడార్ కేవ్స్ అని ఉన్నాయి ఇరాక్లో ఆ షానిడార్ కేవ్స్ ఏమ పెద్ద కొండలో ఉన్న గుహ లాంటిది అన్నమాట అక్కడ ఏన్షయంట్ పీపుల్ కొన్ని వేల సంవత్సరాల నుంచి అక్కడ నివసించేవారుఅన్నమాట అంటే మెయిన్ గా నీ అండ్ అర్తల్ పీరియడ్ లో అని నీ అండ్ అర్థ పీరియడ్ ని అండ్ అర్థల్స్ అంటే సుమారుగా మనకు 40,000 ఇయర్స్ బ్యాక్ వాళ్ళు మనము ఇప్పుడు హోమోసేపియన్ సేపియన్స్ అన్నమాట మనకంటే ముందుర నీ అండ్ అర్థస్ అనేవారు ఈ నియ అండ్ అర్థల్స్ సుమారుగా 40,000 ఇయర్స్ బ్యాక్ అక్కడ నివసించేవారు షాడర్ కేవ్లో ఆ షానిడార్ కేవ్ లో నివసించినప్పుడు ఆ వాళ్ళు అక్కడ నివసించడమే కాకుండా ఎవరైనా చనిపోతే ఆ కేవ్ లోనే కప్పిపెట్టేవారు ఏన్షయంట్ కమ్యూనిటీస్ చాలా మట్టుకు అలాగేనండి ఇళ్లల్లో కప్పెట్టుకునేవారు మన ఇండియాలోనైనా నీలితిక్ పీరియడ్లో ఇంట్లో కప్పెట్టేవారుఅన్నమాట అలాగా ఆ కేవ్ లోనే కప్పెట్టేవారు అన్నమాట అక్కడ ఎక్స్కవేషన్ చేసినప్పుడు ఆయన రాల్ఫ్ సౌలకి అని ఆయన ఆ ఏమంటే ఈ ఒక బరియల్ని ఎక్స్కవేట్ చేసినప్పుడు కేర్ఫుల్ గా ఆ స్కెలిటన్ ఉన్నది కదా స్కెలిటన్ కింద నుంచి కూడా మట్టి శాంపుల్స్ సేకరించి ఆ స్కెలిటన్ చుట్టూతా కూడా మట్టి శాంపుల్స్ సేకరించి మట్టి శాంపుల్స్ నుంచి పాలెన్ అంటాం పాలెన్ అంటే పిప్పడి అని అంటే మనం మామూలుగా పువ్వులు ఉంటాయి కదా పువ్వుల్లో పౌడర్ లాగా ఉంటది కదా దాన్ని పాలన్ అం పుప్పడి అంటాం అంటే అది మట్టిలో దొరికిందా ఆ మట్టిలో ఆ మట్టిలో ఈ పాలన్ అ పాలన్ ఏమంటే ఈ ఫ్లవర్స్ నుంచి ప్రొడ్యూస్ అవుతాయి అయి ఒకసారి ప్రొడ్యూస్ అయిన ఆల్మోస్ట్ ఇండస్ట్రక్టబుల్ అన్నమాట అవి పాడవ్వు ఏమ అవ్వకుండా నేచర్ లో అలాగే సర్వ్ అవుతాయి సర్వైవ్ అవుతాయి అంటే వాటిల్ని మనకి కంటికి అయితే కనపడవయి పాలన్ అనేది వాటిని ఎక్స్ట్రాక్ట్ చేయాలంటే స్పెషల్ మెథడ్స్ లో కలెక్ట్ చేయాలన్నమాట ఆయన ఏమంటే ఆ స్కెల్టన్ కింద మట్టిని తీసి దాంట్లో నుంచి పాలిన్ కలెక్ట్ చేశారు. అలాగే చుట్టూతా నుంచి కూడా మట్టి తీసారు కదా అక్కడ కూడా పాలన్ ఏమైనా ఉన్నదేమని చూస్తే ఈ స్కెల్టన్ ఉన్న ప్రాంతంలో మాత్రం చాలా రిచ్ కాన్సంట్రేషన్ ఆఫ్ పాలిన్ ఉన్నది చాలా ఎక్కువ పాలన్ దొరికింది. ఈ పక్కన చాలా మేగర్ క్వాంటిటీ ఆఫ్ పాలిన్ దొరికింది. దాన్ని బట్టి ఆ తెలిసింది ఏంటంటే వీళ్ళు ఆ బాడీని బరీ చేసే ముందర ఆ ఒక ఫ్లవర్ బెడ్ అంటే ఫ్లవర్స్ ని బెడ్ లాగా వేసేసి దాని మీద కేర్ఫుల్ గా బాడీని పెట్టి డిస్పోజ చేశరని అని తెలిసింది అంటే మనకి అక్కడ ఆ ఫ్లవర్స్ లేవు అన్ని డిసింటిగ్రేట్ అయిపోయినాయి ఏమి కనఫట్ లేదు ఓన్లీ మట్టే ఉన్నది కానీ ఆర్కియాలజీ బై యూజంగ్ మంచి మెథడ్స్ ని వాడిన వలన ఆ ఎవిడెన్స్ వలన మనక ఏమంటే 40,000 ఇయర్స్ బ్యాక్ వాళ్ళు ఎలా కప్పెట్టారు వాళ్ళు బాడీని డిస్పోజ చేసినప్పుడు ఎంత ఆ ఇది శ్రద్ధగా ఎంత కేర్ తీసుకున్నారు అనేది మనకి తెలుస్తది అన్నమాట అదే కాదు మళ్ళీ ఆ ఫ్లవర్స్ ఆ పాలిన్ ఉన్నాయి కదా ఏ ఏ రకాల ఫ్లవర్స్ నుంచి వచ్చినాయో అని స్టడీ చేసి అది ఏ సీజన్ లో ఆ బరియలు అయింది అని కూడా తెలుసుకోగలిగారా అంటే ఇప్పుడు యాప పువ్వులు ఒక సీజన్ లో వస్తాయి మామిడి పువ్వులు ఒక సీజన్ లో వస్తాయి అలాగ సీజన్ కూడా తెలిసే అవకాశం ఉన్నది కదా అలాగే వాళ్ళు స్టడీ చేసి ఏ సీజన్ లో 40,000 ఇయర్స్ బ్యాక్ మనకి కల్ట్ ఏం కనపడట్లేదు కానీ ఎవిడెన్స్ కరెక్ట్ గా కలెక్ట్ చేసి సైంటిఫికల్లీ దే ప్రూవడ్ దట్ ద బరియల్ హస్ టేకెన్ ప్లేస్ ఇన్ దిస్ పీరియడ్ అని వాళ్ళు ప్రూవ్ చేయగలిగారు అన్నమాట అలాగే మనకి ఆర్కియాలజీలో కన్ఫర్ కన్ఫర్ట మెటీరియల్ కాకుండా ఈవెన్ కంటికి కన్ఫర్డ్ మెటీరియల్ నుంచి కూడా మనము చాలా చాలా ఇంపార్టెంట్ ఎవిడెన్స్ ని గ్యాదర్ చేయొచ్చు. అండ్ ఈ ఆర్కియాలజీ గురించి అందరికీ కొంచెం ఎంతో కొంత పరిచయం ఉన్న సబ్జెక్ట్ ఏంటి అంటే చిన్నప్పుడు సోషల్లో సోషల్ సబ్జెక్టు లో మనం చదువుకుంటూంటాం అంటే మనిషి ఫస్ట్ లో నాలుగు కాలం నడుస్తుంటాడు. అలా స్లోగా లేచి లేచి లేచి ఇప్పుడు మనం ఎట్లా ఉన్నాడో అట్లా ఆయుధం పట్టుకొని ఉంటాడు. అంటే అట్లా ఉన్నవాడు నిల్చొని ఎందుకయనాడు మనిషి ఓకే ఏ పరిస్థితుల వల్ల నిల్చోవాల్సి వచ్చింది దాని గురించి కొంచెం ఎక్స్ప్లనేషన్ ఇస్తారు ఓకే అంటే ఇది యాక్చువల్ గా ఏమంటే హ్యూమన్ ఎవల్యూషన్ అంటే మన ఈ ఫిజికల్ ఎవల్యూషన్ గురించి ఆస్పెక్ట్ అన్నమాట అది ఏమంటే మనము ఇది ఎప్పటినుంచి స్టార్ట్ అయింది అని అదని వెనక్కి వెనక్కి వెళ్తే దగ్గర దగ్గరకోటిన్నర సంవత్సరాలు కోటి 40 లక్షలు సంవత్సరాలు అంటే 14 మిలియన్ 13 మిలియన్ 12 మిలియన్ ఇయర్స్ బ్యాక్ కి వెళ్తది అన్నమాట ఫస్ట్ స్టేజ్ అంటే హో అది ఆ రామాఫికస్ ఆ అని శివా పితికస్ అని కీనియా పితకస్ అని వాళ్ళు వాళ్ళు ఏమంటే నాలుగు కాళ్ళ మీద నడిచేవాళ్ళ వీళ్ళ అప్పటికి ఇంపర్ఫెక్ట్ బైపాట్స్ అని చెప్పొచ్చు మనం అప్పటికే కొంచెం అంటే మీరు చెప్పినట్టు అది అంటే నాలుగు కాళ్ళ నుంచి రెండు కాళ్ళకి ఎలాగ వచ్చారు అని అంటే ఆ మెయిన్ గా ఏమంటే మన యన్సిస్టర్స్ ఏమంటే మనమంతా ఒక ప్రైమేట్స్ నుంచి ఒరిజినయ ప్రైమేట్స్ అంటే మనం వరాంగుటాంగ్ గొరిల్లా చింపాంజీ ఈ హ్యూమన్స్ వీళ్ళంతా ఈ ఈ గ్రూప్ కి చెందిన వాళ్ళఅన్నమాట ఈ ప్రైమేట్స్ లో కొన్ని కొన్ని కొన్ని రీజియన్స్ లో అక్కడ ఉన్న పరిస్థితులను బట్టి ఆ వీళ్ళు ఇన్ దేర్ అంటే జీవన శైలిలో అంటే మామూలుగా అఫెన్సివ్ అండ్ డిఫెన్సివ్ యాక్టివిటీస్ అంటాం అఫెన్సివ్ అంటే ఆహారాన్ని సంపాదించుకునే దానికి ఏదైనా చేయటం ఏదైనా జంతువుని వేటాడటం అని ఇటువంటి వాటిని అఫెన్సివ్ అంటాం డిఫెన్సివ్ అంటే ఏదైనా మన ఏ కుక్కో లేకపోతే ఏ పులు అటాక్ చేస్తుంటే గమని డిఫెన్స్ మనం ఎలా కాపాడుకోవాలి చెట్లు ఎక్కేయటం ఇటువంటి యాక్టివిటీస్ లో ఈ మన ప్రైమేట్స్ ఏమంటే ఈ ఆహారం గురించి కానీ లేకపోతే డిఫెన్స్ యాక్టివిటీస్ లో కానీ చెట్లు ఎక్కటం మొదలుపెట్టారన్నమాట చెట్లు ఎక్కటం చెట్లు ఎక్కాలంటే ఏమంటే ఈ ఫైవ్ ఫింగర్స్ ఉంటాయి కదా వాటిని టోస్ అంటాం మనం టో అంటే మామూలుగా లెగ్ కింద ఉన్నప్పుడు టో కింద ఉన్నప్పుడు టోవా ఎక్కువ చెట్లు ఎక్కేదానికి ఏమంటే ఒక టో గ్రాడ్ువల్ గా ఫిజికల్ ఎవల్యూషన్ లో అది ఆ ఈ డయాగనల్ గా ఆపోజిట్ డైరెక్షన్లో దీనికి ఆపోజిట్ డైరెక్షన్ లోని కాప అదేమంటే ఆపోజింగ్ తంబ్ అంటాం ఆపోజింగ్ తంబ్ అంటే థంబ్ ఏమంటే ఇటువైపుకి చూపిస్తా ఉన్నది ఇటువైపుకి ఈ ఫింగర్స్ ఏమో ఇటువైపుకి చూపిస్తా ఉన్నాయి ఆపోజింగ్ తంబ అంటాం ఇది అంటే ఇలా హోల్డ్ ఈ బ్రాంచెస్ ని పట్టుకునేదానికి ఈ అపోజింగ్ తంబు డెవలప్ అయింది అన్నమాట దానితోటి ఈ ఫ్రంట్ లెగ్స్ అంటే ఫోర్ లెగ్స్ అంటాం కదా ఫోర్ ఎఫ్ఓఆర్ఈ ఫోర్ అంటే ఫ్రంట్ లెగ్స్ ఫ్రంట్ లెగ్స్ ని ఎక్కువ ఈ కొమ్మల్ని వాటిల్ని పట్టుకునేదానికి వాడారు కాబట్టి వీటికి ఈ అపోజింగ్ తంబు డెవలప్ అయింది అది ఫిజికల్ గా ఎవల్యూషన్ లో ఒక అడ్వాంటేజ్ ఈ ప్రైమేట్స్ కి ఒక అడ్వాంటేజ్ అది రెండో అడ్వాంటేజ్ ఏమంటే ఈ ప్రైమేట్స్ కూడా మొదట్లో బహుశా ఎక్కువ కార్నివోరస్ హ్యాబిట్స్ తోటే ఉండొచ్చు. కార్నివోరస్ అంటే హెర్బువర్స్ కార్నివర్స్ అంటాం కార్నివర్స్ అంటే ఇప్పుడు పిల్లి, పులి ఇలాగ ఈ చిరత పులి ఇటువంటి వాటిలకి ఐస్ ఫ్రంట్ లో ఉంటాయి. ఫ్రంట్ లో ఉండి ఇలా చూస్తాయి ఏదైనా వేటాడాలంటే ఇలా చూస్తా ఉంటాయి అదే మీరు ఆవునో గేదనో లేకపోతే జింకనో చూడండి వాటిలకి ఐస్ ఇక్కడ ఉంటాయి కానీ కాకపోతే వెనక్కంటా చూడగలిగితే మనం చూడలేం అవి కొంచెం వెనకంటా చూడగ ఎక్కువ వ్యూ ఆఫ్ వ్యూ ఉంటది అన్నమాట వాటికి ఆ ఫీల్డ్ ఫీల్డ్ ఆఫ్ వ్యూ ఈ ఐస్ రెండు మన ఈ ప్రైమేట్స్ కి కూడా ఫ్రంట్ లో ఉండటం తోటి ఏమంటే స్టీరియోస్కోపిక్ విజన్ అంటాం అంటే ఇది త్రీ డైమెన్షనల్ త్రీ డైమెన్షనల్ అంటే మనం డెప్త్ అసెస్ చేయగలుగుతాం అంటే ఈ విడ్త్ ఎంత ఉన్నది హైట్ ఎంత ఉన్నది ఇదే కాకుండా మనం ఎంత దూరంలో ఉన్నది అనేది అసెస్ చేయడానికి ఏమంటే విజన్ ఆఫ్ రైట్ ఐ అండ్ విజన్ ఆఫ్ లెఫ్ట్ ఐ మెర్జెస్ ఈ రెండు విజన్లు మెర్జ్ అవ్వటం వల్ల మనకి కరెక్ట్ డిస్టెన్స్ ఎస్టిమేట్ చేయగలుగుతాం. ఏదైనా చూసి ఇది 10 అడుగుల దూరంలో ఉందా ఎనిమిది అడుగుల దూరంలో ఉందా అని చెప్పగా ఎస్టిమేట్ కరెక్ట్ ఎస్టిమేట్ చేయగలుగుతాం. అది ఒక అడ్వాంటేజ్ ఇప్పుడు వీళ్ళు ఏమంటే ఈ ప్రైమేట్స్ ఇలా పట్టుకోవడం బాగా అలవాటఅయింది కదా ఇంకా గ్రాడ్యువల్ గా కర్రలను పట్టుకోవటం రాళ్ళని ఏదైనా కొంచెం ప్రమాదం ఉంటే ఒక ఏదో రాయి ఏదో పికప్ చేసి రాయిని ఇసరటం ఇలాగ మెటీరియల్ ని హ్యాండిల్ చేయడం మొదలు పెట్టారు మొదలుపెట్టి ఈ తర్వాత తర్వాత గ్రాడ్యువల్ గా ఈ వీటిల్ని వాడటంలో అయి ఆ కర్ర ఇంత పొడుగు కాకుండా దాన్ని కొంచెం పొట్టుగా ఇరుసుకోవటం లేకపోతే రాయి పెద్ద రాయి అయితే దాన్ని బదలుకొట్టి చిన్న రాయిగా చేయటం ఇటువంటివి చేయటంలో గ్రాడ్యువల్ గా అి తెలుసుకున్నవి ఏమంటే పగలకొట్టిన రాయి అయితే షార్ప్ ఎడ్జ్ ఉంటుంది ఇది మంచి ఎఫెక్టివ్ గా ఉన్నదని ఇలా బదలు కొట్టడం మొదలు పెట్టినయి అన్నమాట ఈ టూల్ మ్యానుఫ్యాక్చర్ లో అంటే టూల్స్ తయారు చేయడం మొదలుపెట్టినప్పుడు ఏమంటే ఒక రాయిని ఒక చేతితో పట్టుకొని రెండో రాయితోటి కొట్టాలి అంటే కరెక్ట్ గా స్ట్రోక్ పడాలి స్ట్రోక్ పడితేనే రాయి షేప్ లో వస్తది ఆ దానికి త్రీ డైమెన్షనల్ విజన్ ఇంపార్టెంట్ ఎందుకంటే డిస్టెన్స్ కరెక్ట్ గా అసెస్మెంట్ అవుతుంది కాబట్టి ఈ ఒక దాని నుంచి ఒకటి కొట్టి టూల్ని తయారు చేయగలుగుతున్నాయి అన్నమాట అంటే మనం అంటే ఈ అపోజింగ్ తంబ్ ఒకటి ఈ త్రీ డైమెన్షనల్ విజన్ ఒకటి ఈ ట్రీ క్లైంబింగ్ యాక్టివిటీస్ మీద ఇది డెవలప్ అయ్యి ఇి గ్రాడ్యువల్ గా మెటీరియల్ ని ఆల్టర్ చేసి మానుఫ్యాక్చర్ చేయటం మొదలైటినాయి అన్నమాట అప్పటినుంచి మనం ఏమంటే కల్చరల్ ఎవల్యూషన్ హ్యూమన్స్ ది స్టార్ట్ అయిందని అంటే హ్యూమన్స్ ఫస్ట్ గుండా టూల్స్ తయారు చేయటము అంటే వాటిల్ని మనం ఒక రకంగా చెప్పాలంటే ఎక్స్ట్రా ఎక్కా కార్పోరియల్ మెటీరియల్ అంటాం ఎక్స్ట్రార్ కార్పోరియల్ అంటే బాడీ కార్పోరియల్ మీన్స్ బాడీ ఈ ఎక్స్ట్రా కార్పోరియల్ మీన్స్ మోర్ దన్ ద బాడీ ఎక్స్ట్రా దన్ ద బాడీ ఆ ఎక్స్ట్రా కార్పోరియల్ క్పబిలిటీ అంటే ఎక్స్ట్రా కార్పోరియల్ మెటీరియల్ ని ఉపయోగించే క్పబిలిటీ మనుషులకి కొన్ని జంతువులకి తప్పితే మోస్ట్ ఆఫ్ ద అనిమల్ వరల్డ్ డంట్ హావ్ దట్ అంటే అనిమల్ వరల్డ్ అంటే ఇన్సెక్ట్స్ కావచ్చు బర్డ్స్ కావచ్చు ఫిష్ కావచ్చు అదర్ అనిమల్స్ కావచ్చు బాడీ కాకుండా వేరే ఇప్పుడు ఏదైనా పిల్లు ఉన్నదనుకోండి అది ఏ మెటీరియల్ ని ముట్టుకోదు దాని దాని చేతుల్ని దాని పళ్ళుని వీటిలనే ఉపయోగించి దాని కాళ్ళతోటి వాటిలతోటి వేటం ఏదైనా ఏదైనా ప్రమాదం వస్తే దాన్ని గోరులతోటి ఇది డిఫైన్ చేసుకోవటం అలాగ లేకపోతే కుక్కు ఉన్నది జింక్ ఉన్నది ఆవు ఉన్నది గేది ఉన్నది ఈ ఏ వేరే మెటీరియల్ ని ఏది వాడలేవండి ఎక్స్ట్రా ఎక్స్ట్రా కార్పోరియల్ మెటీరియల్ ఏది వాడలేవు మోస్ట్ ఆఫ్ ద అనిమల్స్ వెరీ ఫ్యూ అనిమల్స్ లైక్ హ్యూమన్స్ హ్యూమన్స్ మోస్ట్ పర్ఫెక్ట్ అన్నమాట దాంట్లో మనం ప్రతిదానికి ఏదో ఒక మెటీరియల్ ఏదో ఒకటి చాకో కర్రో కత్తో ఏదో ఒకటి తీసి రకరకాల వాటిలకి రకరకాల మెటీరియల్ వాడతాం. అలాగే ఇంకా కొన్ని జంతువులు మామూలుగా ఈ చింపాంజీస్ గొరిల్లాస్ అలాంటివి కూడా ఏదనా అంటి పళ్ళు ఉన్నాయనుకోండి అది కర్రను తీసి దానితోటి కొట్టి కాకి పుల్ల పుల్లని కాకులు కొన్ని రకాల కాకులు అయిన లేకపోతే బర్డ్స్ అంటే కాకులు గూళ్ళు కట్టినటు కాకులు అంటే పశులన్నీ గూళ్ళ మానవులకి చాలా రకాల విద్యలన్నీ జంతువుల నుంచి వచ్చినాయి అని ఇల్లు కట్టుకోవడం గూళ్ళు కట్టుకోవడం అవి పశువుల నుంచి వ్యవసాయం చేయటం చీమల నుంచి వచ్చింది. వ్యవసాయం చేయటం అనేది అంటే వచ్చిందంటే మనం డైరెక్ట్ గానే నేర్చుకోలేదు కానీ బట్ దే వర్ ద ఫస్ట్ ఫార్మర్స్ చీమలు ఫస్ట్ ఫార్మర్స్ అవి ఏం చేస్తాయంటే పచ్చ ఆకుల్ని కట్ చేసుకొని పట్టుకెళ్లి గూడిలో పెట్ట పుట్లో పెడతాయండి పెడితే అక్కడ ఫంగస్ ఫామ్ అవుతాయి కదా ఆ ఫంగస్ ని తింటాయి అన్నమాట అది మనకంటే ఎప్పుడో అగ్రికల్చర్ స్టార్ట్ చేసినయి మనం తర్వాత తర్వాత ఎప్పుడో ఒక 10,000 ఇయర్స్ బ్యాక్ 12,000 ఇయర్స్ బ్యాక్ మనము స్టార్ట్ చేసామ అన్నమాట అంటే దట్ ఇస్ ఆక్సిడెంటల్ దానితోటి రిలేటెడ్ ఏమ లేదు ఇప్పుడు ఆ ఇది అంటే మనం ఎక్స్ట్రా కార్పోరియల్ క్యాపబిలిటీ కొన్ని కొన్ని జంతువులకే ఉన్నదన్నమాట ఇలాగ మెయిన్ గా ప్రైమేట్స్ కి వాటిలకిని ఆ ఉన్నది ఇలాగ ఫస్ట్ గుండా ఆ వుడెన్ బోన్ స్టోన్ కానీ వుడ్ బోన్ అనేది ఈ కొన్ని లక్షలు లక్షల సంవత్సరాలలో అవి నాశనం అయిపోయి మనకి ఎక్కడ దొరకవు అన్నమాట వెరీ వెరీ రేర్ ఎక్కడో గాని దొరకవు కానీ స్టోన్ తోటి చేసిన టూల్స్ అయి మనకి దొరుకుతాయి అన్నమాట ఆ వాటిల్ని మనము అంటే వేరియస్ స్టోన్ ఏజెస్ అంటామంట మొదట్లో మానవులు స్టోన్ ే వాడుకునేవారు ప్రతి అవసరానికి స్టోన్ే వాడుకునేవారుఅన్నమాట దాన్ని పాలోలిథిక్ ఏజ్ అని మెసలిథిక్ ఏజ్ అని నియోలితిక్ ఏజ్ అని నియోలితిక్ అంటే న్యూ స్టోన్ ఏజ్ రీసెంట్ స్టోన్ ఏజ్ అని లాస్ట్ స్టోన్ ఏజ్ అలాగ ఈ పాలలోక్ స్టోన్ టూల్స్ అంటే దగ్గర దగ్గర సుమారుగా ఇప్పుడు నవడేస్ ఈవెన్ 30 లాక్ ఇయర్స్ డేట్స్ కూడా వస్తా ఉన్నాయి. 25 లాక్ ఇయర్స్ డేట్స్ 2.5 5 మిలియన్ 3 మిలియన్ ఇయర్స్ బ్యాక్ మన యంన్సిస్టర్స్ మన యంన్సిస్టర్స్ అంతా పూర్వకాలం స్టోన్ టూల్స్ అయి తయారు చేసి తర్వాత గ్రాడ్యువల్ గా దాని మీద బాగా నాలెడ్జ్ పెరిగినాక అంటే అప్పటికి ఆ రోజులకి సుమారుగా మనం బ్రెయిన్ కెపాసిటీ 500 600 సిసి ఉండేదిఅన్నమాట అంటే ఆస్ట్రలోపిత్తకస్త అని అటువంటి స్టేజ్లో మానవులు ఉన్నప్పుడు 500 600 సిసి బ్రెయిన్ కెపాసిటీ ఉండేది ఇప్పుడు మనకి 1400సి 1500 సిసి అరౌండ్ 1 1/2 L అన్నమాట ఆ రోజుల్లో అయితే 1/2 L బ్రెయిన్ కెపాసిటీ అన్నమాట అప్పటికి ఇంటెలిజెన్స్ కూడా తక్కువ అలాగా అక్కడి నుంచి అన్ని లక్షల సంవత్సరాల పూర్వం ఆ స్టోన్ ఏజెస్ నుంచి ఈ కల్చరల్ ఎవల్యూషన్ సాంస్కృతిక ఇది విప్లవం అన్నా ఏమన్నా అలాగా అయి గ్రాడ్యువల్ గా ఎక్స్పీరియన్స్ మీద ఇంకా ఇంకా మంచి టూల్స్ స్టోన్ టూల్స్ తయారు చేస్తా తర్వాత తర్వాత ఈ మెటల్స్ లోకివచ్చి కాపర్ ఫస్ట్ తర్వాత ఐరన్ అలాగా ఆ మానవులు ఇప్పుడు మనం ఇప్పుడు ప్రెసెంట్ ఇఫ్ ఎవరైనా ఇప్పుడు ఉన్న మనం ఏ ఏజ్ లో ఉన్నామ అని అంటే ఇఫ్వ ఆస్క్ సం చైల్డ్ ఇఫ్ ద మే సేవ వి ఆర్ ఇన్ మొబైల్ ఏజ్ లేకపోతే కంప్యూటర్ ఏజ్ అనొచ్చు లేకపోతే స్పేస్ ఏజ్ అనొచ్చు ఏదైనా అంటే ఆ స్టేజ్ కి మనం ఎలా వచ్చాం బికాజ్ అవర్ ఆన్సిస్టర్స్ సమసవరల్ లాక్స్ ఆఫ్ ఇయర్స్ బ్యాక్ దే స్టార్టెడ్ ద ప్రాసెస్ విత్ మనుఫ్యాక్చరింగ్ ద స్టోన్ టూల్స్ అలాగ మనం కల్చరల్ గా గ్రాడ్యువల్ గా ఎవాల్వ్ అయ్యాం మనం మీరు అన్నారు కదా ఇందాక ఒక వాళ్ళ టెక్నాలజీ లెవెలింగ్ టెక్నాలజీ ఇంజనీరింగ్ టర్మ్స్ లో అది ఇది అని అదే సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ విషయంలో విషయానికి వస్తే మనకన్నా వాళ్ళు ఎంత గొప్పగా ఉండే అండి సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ విషయంలో మనం అట్లీస్ట్ సంప విషయం మనం నేర్చుకోలే డ్రైనేజ్ సిస్టం నేర్చుకోలేదు అనుకోండి పాతకాలం వాళ్ళు ఏన్షన్ టైమ్స్ లో సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ ఎట్లా ఉండేది అని మనం మనం ఎక్కడ ఉన్నాం ఆ సైన్స్ అండ్ టెక్ టెక్నాలజీ అంటే అంటే ఈ ఇండస్ వాలీ సివిలైజేషన్ అని కాకుండా వేరేవి కూడా ఎగ్జాంపుల్స్ తీసుకోవచ్చు. ఇప్పుడు ఈవెన్ ఇండస్ వాలీ సివిలైజేషన్ తీసుకున్నా కూడా అంటే నేను అదే డ్రైనేజ్ సిస్టం అనేది ఒక ఎగ్జాంపుల్ చెప్పాను అలాగే కాకుండా వాళ్ళు ఈ ఇల్లులు అని స్ట్రక్చర్స్ అని కట్టేటప్పుడు మనం ఏమంటే వర్టికల్ అండ్ హారిజాంటల్ అలైన్మెంట్ అంటాం లెవెల్స్ గోడ ఉన్నదంటే స్ట్రెయిట్ గా ఉండాలి లేకపోతే కార్నర్ ఉన్నదంటే 90గ్ర పర్ఫెక్ట్ కార్నర్ ఉండాలి ఇటువంటి దట్ హరిజాంటల్ అండ్ వర్టికల్ అలైన్మెంట్స్ దే మెయింటైన్డ్ ఎక్సలెంట్లీ వాళ్ళ దగ్గర రకరకాల ఇన్స్ట్రుమెంట్స్ ఉన్నాయండి కొన్ని కాపర్ ఇన్స్ట్రుమెంట్స్ అని ప్లం బాబ్స్ అని ఇటువంటివి అయినని అక్కడక్కడ సైట్స్ లో ఎక్స్కేషన్స్ లో దొరికినయి అన్నమాట సో దే హాడ్ గుడ్ ఇన్స్ట్రుమెంట్స్ టు టు డ పర్ఫెక్ట్ దిస్ వన్ అంటే స్ట్రక్చరల్ ఇంజనీరింగ్ ఆ ఇది మళ్ళీని వాళ్ళు స్ట్రక్చర్స్ కట్టేటప్పుడు బ్రిక్స్ కూడా ఒకటే యూనిఫామ్ గా ఒకటే సైజ్ మనక ఇప్పుడుి మామూలు కాల్చిన ఇటుకులు అనుకోండి అన్ని ఆల్మోస్ట్ ఒకటే సైజ్ ఉంటాయి వాళ్ళకి అలా కాదండి వాళ్ళకి డిఫరెంట్ సైజెస్ ఆఫ్ బ్రిక్స్ డిఫరెంట్ షేప్స్ ఆఫ్ బ్రిక్స్ ఎల్ షేప్డ్ బ్రిక్స్ కార్నర్ సెట్ చేసేదానికి ఎల్ షేప్డ్ బ్రిక్స్ వాళ్ళకి ను అంటే బావి అంటాం కదా వెల్స్ ఆ వెల్స్ అది ఏమంటే రౌండ్ గా కట్టాలి ఆ రౌండ్ గా కట్టేదానికి వెడ్జ్ షేప్డ్ అంటే ఒక వైపున సన్నగా ఉంటది ఒక వైపున లావుగా ఉంటది అన్నమాట వాటిని అలా వేర్చినప్పుడు ఆటోమేటిక్ గా రౌండ్ వస్తది. వెడ్జ్ షేప్డ్ బ్రిక్ అంటామ అన్నమాట. అటువంటి వెడ్జ్ షేప్ బ్రిక్స్ అలా మళ్ళీ బ్రిక్ లేయింగ్ లో కూడా అంటే తర్వాత తర్వాత మనం ఇప్పుడు వాడే బ్రిక్ లేయింగ్ అంటే బ్రిక్ ని అమర్చే పద్ధతిని గోడలు కట్టేటప్పుడు మన మేస్త్రీలో వాళ్ళు కట్టే పద్ధతిని అంటే ఒకటి అడ్డం ఒకటి నిలువు అలా పెడతారు కదా దాన్ని ఏమంటే ఇంగ్లీష్ బాండింగ్ అంటారు. ఇంగ్లీష్ బాండింగ్ అని పేరు పెట్టారు. కానీ ఇట్ వాస్ నాట్ ఇంగ్లీష్ బాండింగ్ ఈ ఇండస్ వాలీ పీపుల్ కి అప్పుడే తెలుసు అది ఎప్పుడో 3000 సంవత్సరాల క్రితమే ఆ ఇంగ్లీష్ బాండింగ్ పద్ధతిలో కట్టినవి ఉన్నాయి మళ్ళీ ఎడ్జ్ లేయింగ్ అంటారు అంటే బ్రిక్ ని ఇలాగ పడుకోబెట్టినట్టుగా కాకుండా ఇలాగ నిలువుగా కూడా అంటే ఇప్పుడు ఆ వాళ్ళకి ఈ స్విమ్మింగ్ పూల్ ఇది ఉన్నది కదా గ్రేట్ బాత్ గ్రేట్ బాత్ అంటారు స్నానం స్నాన ఘట్టం ఏదో అటువంటి దాంట్లోన అది నిలువుగా గా పెర్చిన బ్రిక్స్ పెట్టారన్నమాట మళ్ళీ వాటర్ ప్రూఫింగ్ ఉన్నది వాటర్ ప్రూఫింగ్ కి ఆ ఎక్స్కవేషన్స్ లో కనిపిస్తున్నాయ అన్ని వస్తాయండి వాళ్ళక ఇది గ్లేజ్డ్ టైల్స్ ఉన్నాయండి దే వర్ యూజంగ్ గ్లేజ్డ్ టైల్స్ ఇదే మోడర్న్ గా ఇప్పుడు ఏదో మోడర్న్ టైల్స్ వచ్చి ఏదో ఒక 50 ఏళ్ళ క్రితం నుంచి ఎప్పుడో స్టార్ట్ అయినాయి అనుకోకూడదు గ్లేజ్డ్ టైల్స్ ఇప్పుడు స్టార్ట్ అయినాయి కాదు ఇండస్ వాలీ పీపుల్ గ్లేజ్డ్ టైల్స్ ఉన్నాయి వాళ్ళకి విత్ డిజైన్స్ విత్ డిజైన్స్ ఆ ఇది మళ్ళీ వాటర్ ప్రూఫింగ్ కి స్పెషల్ మెటీరియల్స్ అండి బిట్మెన్ అని అంటే పెట్రోలియం అది అక్కడ గుజరాత్లో అంకలేశ్వర పెట్రోలియం ఫీల్డ్స్ ఉన్నాయి కదా అంటే ఆ రోజుల్లో పెట్రోల్ తీసేవారు కాదు కానీ అంటే నేలలో ఎప్పుడైనా బాగా లోతుగా తవ్వినప్పుడు అంటే ఆ రీజన్యలో పెట్రోల్ ఉన్నది కాబట్టి కొంత ఆ క్రూడ్ మెటీరియల్ అది ఊజ అయి సాండ్ లో కలుస్తుంది అన్నమాట అంటే బిటమిన్ అంటాం కదా తారు అని అటువంటి మెటీరియల్ ఆ సాండ్ లో కలిసి ఉంట ఉంటది కదా అటువంటి దాన్ని తీసుకొచ్చి వాళ్ళు వాటర్ ప్రూఫింగ్ కి అది వేసుకునేవారు అన్నమాట అలాగా అడ్వాన్స్డ్ సైంటిఫిక్ ఇది మనము అంటే ఏన్షయంట్ కల్చర్స్ చదివితే మనకి ఇలాంటివన్నీ తెలుస్తాయి మన మన పూర్వీకులు ఎంత అడ్వాన్స్ లో ఉన్నారు అనేది సో ఇట్లాంటి ఏన్షియంట్ ఎక్స్కవేషన్స్ గురించి తవ్వకాల్లో కనిపించినప్పుడు దొరికిన మనం చిన్నప్పటి నుంచి చదువుకునేది ఏందంటే అతి ప్రాచీనమైన నాగరికత హరప్పన్ అండ్ మోహంజదారో సివిలైజేషన్ అని మనం చదువుకున్నాం. ఆ మన మనకు తెలిసినంత హిస్టరీ ప్రకారం అట్లీస్ట్ స్కూల్ లో చదివిన స్కూల్ లో చదివిన దాని ప్రకారం చూస్తే ఏంటండి అంత ప్రాముఖ్యత హరప్పన్ అండ్ మోహంజదారో వాళ్ళ కల్చర్ కి సివిలైజేషన్ కి ఇప్పటికీ కూడా అంత గొప్పది అనే స్టేజ్ వాళ్ళు ఏం చేసినారు ఆ అంటే ఇది హరప్ప అండ్ మొహంజదారో అనే అవి సైట్స్ అన్నమాట ఇదంతా సింధు నాగరికత అంటాం ఇండస్ వాలీ సివిలైజేషన్ అని సింధు నది పరివాహక ప్రాంతంలో ఉన్న ఆ నాగరికత అన్నమాట ఆ సింధు నాగరికతత తోటే కాంటెంపరరీగా ఇంకా కూడా వేరియస్ సివిలైజేషన్స్ ఉండినయి అంటే ఈజిప్షియన్ సివిలైజేషన్ మెసటోమియన్ సివిలైజేషన్ సుమేరియన్ సివిలైజేషన్ ఆర్ చైనీస్ సివిలైజేషన్స్ అని ఇలాగ అంటే కనీసం ఐదు సివిలైజేషన్స్ వరల్డ్ లో ఉన్నాయి. ఈ ఐదు సివిలైజేషన్స్ లోని ఇండస్ వాలీ సివిలైజేషన్ లార్జెస్ట్ ఎక్స్టెంట్ ఉండింది ఒకటి అంటే దగ్గర దగ్గర 13 లాక్ స్క్వేర్ కిలోమీటర్స్ ఏరియా అంటే ఇక్కడ మన ఉత్తరప్రదేశ్ దగ్గర నుంచి స్టార్ట్ చేసుకుంటే ఇరానియన్ బార్డర్ దాకా ఇండస్ వాలీ సివిలైజేషన్ ఆల్మోస్ట్ అదంతా రీజియన్ అన్నమాట అటు పక్కన ఆఫ్ఘనిస్తాన్ ఇంకా నార్దర్న్ ఆఫ్ఘనిస్తాన్ అలాగ ఆల్మోస్ట్ సదర్న్ బార్డర్ ఆఫ్ సెంటర్ ఏషియా నుంచి నర్మదా రివర్ దాకా లార్జెస్ట్ ఏరియా కవరేజ్ ఒకటి రెండోది ఏమంటే ఐదు ఈ మిగతా ఇంపార్టెంట్ ఐదు సివిలైజేషన్స్ ఉన్నాయి అన్నాను కదా ఈ ఏ సివిలైజేషన్స్ లోని లేని కొన్ని అడ్వాన్స్డ్ ఫీచర్స్ మనకి ఇండస్ వాలీ సివిలైజేషన్ సివిలైజేషన్ లో కనిపిస్తాయి అంటే ఒకటి చెప్పాలంటే సిస్టమేటిక్ టౌన్ ప్లానింగ్ అంటే ఎప్పుడోట అంటే మామూలు మెచూర్ హరప్పన్ ఫేజ్ తీసుకుంటే ప్రీ హరప్పన్ మెచూర్ హర్పన్ లేట్ హర్పన్ అంటామ అన్నమాట దాంట్లో మెచూర్ హర్పన్లో అంటే బాగా డెవలప్డ్ ఫీచర్స్ ఉండే ఫేజ్ ని మనం మెచూర్ హర్పన్ ఫేజ్ అంటామ అంటే అది సుమారుగా మనము 2500 బిసి అంటే క్రీస్తుపూర్వము 2500 నుంచి సుమారుగా 1700 బిసి దాకా మనము మెచూర్ హర్పన్ అనొచ్చు ఆ పీరియడ్ ఆ పీరియడ్ లో ఉన్న కంటెంపరరీ సివిలైజేషన్స్ అన్ని తీసుకున్నా కూడా ఈ ఇండస్ వాలీ సివిలైజేషన్ లో ఒక్కటే మనకి సిస్టమేటిక్ టౌన్ ప్లానింగ్ ఇన్ గ్రిడ్ పాటర్న్ అంటే మామూలు చెస్ బోర్డ్ పాటర్న్ లాగా గ్రిడ్ పాటర్న్ లో టౌన్ ప్లానింగ్ ఉండింది టౌన్ ప్లానింగ్ అంటే ఎక్కడ పడితే అక్కడ వాళ్ళు ఇల్లు అయి కట్టుకోకూడదు రోడ్స్ అయి ఆల్మోస్ట్ చాలా మట్టుకు రోడ్స్ అయి స్ట్రెయిట్ గా ఉంటాయి ఒక సిస్టమాటిక్ అంటే దేర్ ఇస్ క్లియర్ ఎవిడెన్స్ దట్ టౌన్ ప్లానింగ్ వాస్ ఫాలోడ్ అంటే దట్ మీన్స్ దే హాడ్ ఏ వెరీ స్ట్రాంగ్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ మున్సిపాలిటీ ఇవన్నీ ఉన్నాయి రెండోది ఇంకా ఏ సివిలైజేషన్ లోని లేనట్టుగా ఆ ఈ ఇండస్ వాలీ సివిలైజేషన్ లో ఒకటే అండర్ గ్రౌండ్ ఆ కవర్డ్ డ్రైనేజ్ అండర్ గ్రౌండ్ లో డ్రైనేజ్ ఉండేది వెరీ బిగ్ నెట్వర్క్ ఆఫ్ డ్రైనేజ్ అన్నమాట ఉండేది అది కూడా ఓపెన్ డ్రైన్ కాదు కవర్డ్ డ్రైన్ అండ్ దట్ దర్ డ్రైనేజ్ సిస్టం వాస్ మోర్ అడ్వాన్స్డ్ దన్ ద డ్రైనేజ్ సిస్టం విచ్ ఇస్ ఫాలోడ్ నౌ ఏడేస్త మనమేమో బయటే కనిపిస్తు ఆ మనది బయట కనిపిస్తా ఉంటది దేర్ ఆర్ సమ్ ఆఫ్ ద ఫీచర్స్ అక్కడ ఇండస్ వాలీ సివిలైజేషన్ లో ఇక్కడ మనం వాడే మనం ఉన్న దీనికంటే కూడా చాలా అడ్వాన్స్డ్ ఫీచర్స్ ఉన్నాయి వాళ్ళకి చెప్తాను వాళ్ళకి మ్యాన్ హోల్స్ ఉన్నాయి అంటే క్లీనింగ్ చేసేదానికి అది అన్ని చాలా మట్టుకు డ్రైనేజస్ బ్రిక్ తోటి కట్టేవారఅన్నమాట బిగ్ నెట్వర్క్ బిగ్ డ్రైన్స్ స్మాల్ డ్రైన్స్ అవన్నీ అవి రివర్ లోకి డ్రైన్ చేసేవారు అనుకోండి దట్ ఈస్ ఏ డిఫరెంట్ థింగ్ ఆ ఈ కవర్డ్ ఏమి ఓపెన్ గా ఉండే కాదు అంతా కవర్ చేసి ఉండేవారు అన్నమాట అక్కడ మనము టూ ఆస్పెక్ట్స్ చేసుకోవాలి ఒకటి దే వర్ ఎక్సలెంట్ ఇంజనీర్స్ ఇంజనీరింగ్ ఆస్పెక్ట్స్ తెలియకపోతే లెవెలింగ్ మెయింటైన్ చేయలేం లెవెలింగ్ మెయింటైన్ చేయకపోతే మీకు వాటర్ ఫ్లో కాదు వాటర్ ఫ్లో కావాలంటే ఎలివేషన్ అది ప్రాపర్ గా మెయింటైన్ చేయాలి దట్ మీన్స్ దే న్యూ ద హౌ టు సర్వే అండ్ డ ద దిస్ వన్ లెవెలింగ్ లెవెలింగ్ అంటాం ఇంజనీరింగ్ లెవెలింగ్ అంటారన్నమాట అంటే ఇప్పుడు ఈ స్ట్రీట్లో మనము డ్రైన్ వేయాలంటే అలా తవ్వేసేసి గోయి తవ్వేసి వేసేస్తే కుదరదు ఎటువైపున ఎత్తు ఉంది ఎటువైపున పల్లం ఉంది అది లెవెల్ అది కరెక్ట్ గా చూసుకుంటేనే ఎటు నుంచి ఎటు వాటర్ అనేది ఇదంతా సో దట్ ఈస్ వన్ వన్ ఆఫ్ ద వన్ ఎగజాంపుల్ ఆఫ్ ఎక్సలెంట్ ఇంజనీరింగ్ స్కిల్స్ ఆఫ్ ద ఇండస్ పీపుల్ రెండోది ఏమంటే వాళ్ళకి ఈ మ్యాన్ హోల్స్ అని ఇటువంటి అన్నీ కాకుండా సం సిస్టం అనేది కూడా ఉన్నదండి దట్ విచ్ వ హవ్ నాట్ లెర్న్ ఫ్రమ దెమ ఫ్రమ హిస్టరీ మనము వాళ్ళ నుంచి మనము వాళ్ళ నుంచి పాఠాలు నేర్చుకొని వలన మనము ఈ డ్రైనేజెస్ బ్లాక్ అయ్యి సఫర్ అవుతున్నాం వాళ్ళకి సంప్ సిస్టం అనేది ఉండేది సంప్ సిస్టం అంటే ఈ డ్రైనేజ్ లో అక్కడక్కడ వాళ్ళు ఒక పిట్ లాంటిది ఏర్పాటు చేసేవారు అన్నమాట పిట్ లాగా దట్ సంప్ అంటాము సంప్ అంటే ఏమవుతుంది అంటే ఇప్పుడు వాటర్ ఫ్లో అవుతున్నప్పుడు దాంట్లో కొంత సాలిడ్ మెటీరియల్ వస్తది ఏదో మట్టి ఇసక ఇంకా వేరే మన వీళ్ళు పాడేసిన మెటీరియల్ ఇదంతా వస్తా ఉంటాయి. అయన్నీ ఈ పిట్లో ట్రాప్ అయిపోతాయండి అక్కడ పిట్లో ట్రాప్ అయిపోయి ఓన్లీ వాటర్ వుడ్ బి ఫ్లోయింగ్ త్రూ ద డ్రైనేజ్ ఓన్లీ వాటర్ వుడ్ బి ఫ్లోయింగ్ త్రూ ద డ్రైనేజ్ వేర్ స్ ద ఆల్ పర్టికులేట్ మటర్ సాలిడ్ మెటీరియల్ గెట్స్ ట్రాప్డ్ దాంట్లో ఉంటది అప్పుడు పిరియాడికల్ గా వాళ్ళు క్లీన్ చేసి డ్రైన్ ని క్లీన్ గా ఉంచుతారు మన వాళ్ళు ఏం చేస్తారండి మేల్హోల్ ఓపెన్ చేసి అదంతా బురద అదంతా బయటికి తీసి అక్కడ పక్కన పాడేస్తారు మళ్ళీ వాన రాంగానే అది మళ్ళీ లోపలికి వెళ్ళిపోతది ఈ లోపల ఒకసారి డ్రైన్ బ్లాక్ అయిపోయి వానలు రాంగానే ఫస్ట్ రైన్స్ కి మనకి మొత్తం నిండిపోతా ఉంటాయి అదంతా మరి వ హవ్ నాట్ లెర్న్ లెర్సన్స్ ఫ్రమ్ దమ హౌ టు మెయింటైన్ ప్రాపర్ డ్రైనేజ్ సిస్టం అనేది సం సిస్టం అనేది వాళ్ళకి ఉండిందండి ఇప్పుడు మన మోడర్న్ సిటీలో ఎక్కడ సం సిస్టం అనేది సం సిస్టం అనేవి మనం పెట్టుకుంటే మన డ్రైనేజస్ క్లీన్ గా ఉంటాయి. అలాగ సో దట్ వే ఆల్సో దే ఆర్ వెరీ అడ్వాన్స్డ్ ఇంకా వేరే ఇప్పుడు స్క్రిప్ట్ అని ఇటువంటి ఆస్పెక్ట్స్ లో తీసుకున్నా కూడా ఆ అంటే మోస్ట్ ఆఫ్ దేర్ మెటీరియల్ ఈస్ ఆల్మోస్ట్ లైక్ అంటే ఎలా ఆ పర్ఫెక్షన్ ఎలా ఉంటది అంటే వ కెనాట్ ఇంప్రూవ్ అంత రిక్రియేట్ చేయలేము అంతకంటే ఇంకా బాగా చేయ మనం చేయలేము అన్నంత ఫైన్ గా ఉంటాయి అన్నమాట వాళ్ళ మెటీరియల్ ఇది సో దట్ వే ఇట్ వాస్ వెరీ అడ్వాన్స్డ్ సివిలైజేషన్ అందుకనే మనకి అది ఒక గొప్పగా ఉంటాదండి అది ఇండస్ వాలీ సివిలైజేషన్ ఇప్పటివరకు మీరు చాలా ఎక్స్కవేషన్స్ జరుపుఉంటారు కదా మీరు వెళ్లి వేరే కంట్రీస్ లోనే ఒక దాని గురించి చెప్పినారు అంటే మీరు చూసిన దాంట్లో ఏదనా ఫ్యాసినేటింగ్ ఐటం గాని ఇన్స్ట్రుమెంట్ గాని ఏదనా దొరికింది అంటారా ఆ అంటే ఐటం ఇన్స్ట్రుమెంట్ అని కాకుండా మాకు ఎవిడెన్స్ గా చెప్పాలంటే అంటే నాకు సాటిస్ఫై క్షన్ ఇచ్చిన డిస్కవరీ అని చెప్పాలంటే మన ఈ హైదరాబాద్ సిటీలోనే మా యూనివర్సిటీ యూనివర్సిటీ ఆఫ్ హైదరాబాద్ లో ఆ మెగలిథిక్ సైట్ ఉన్నదండి బృహత్ శిలా యుగానికి సంబంధించిన సైట్ అది నేను 2004 లో ఎక్స్కవేషన్ చేశను అన్నమాట ఎస్కవేషన్ చేసినప్పుడు అక్కడ కొన్ని ఐరన్ టూల్స్ అయి దొరికినయి వాటిల్ని వాటిలో ఆ సైట్ ని ఈ పాట్రీ మెయిన్ గా పాట్రీని అనాలిసిస్ చేసినప్పుడు మాకు వచ్చిన డేట ఏమంటే మన ఇండియాలోనే కొంచెం స్టార్ట్లింగ్ డిస్కవరీ డిస్కవరీ లాగా అన్నమాట ఎందుకంటే అప్పటివరకు మనకి ఐరన్ కి ఎట్ మోస్ట్ 1300 1400 బిసి డేట్ ఇస్తా ఉన్నారు అన్నమాట అంటే ఇప్పటికి సుమారుగా ఆమేల సంవత్సరాలుమూడున్నర వేల సంవత్సరాలు డేటు ఇస్తా ఉన్నారన్నమాట ఆ మేము అనాలసిస్ చేసినప్పుడు మాకు ఆ అది 1700బc టు 2700బc రేంజ్ డేట్ వచ్చిందన్నమాట 2700 బిసి అంటే దగ్గర దగ్గర ఆ దగ్గర సుమారుగా నాలుగు 4700 సంవత్సరాలు అంటే కనీసం ఇప్పుడు మనకి అప్పటిదాకా ఇండియాలో రకరకా వేరు వేరు ప్రదేశాల్లో ఉన్న డేట్ కంటే కనీసం ఒక 1000 ఇయర్స్ కంటే ఎక్కువ వెనక్కి వెళ్ళిపోయిందన్నమాట ఐరన్ డేట్ అంటే ఇనుము లోహ యుగం యొక్క డేట్ అన్నమాట అది మన హైదరాబాద్లో తెలంగాణలో మన ఇక్కడి నుంచి రావటం ఫస్ట్ టైం రావటం అది చాలా నాకు ఇంపార్టెంట్ డిస్కవరీ కింద చాలా ఉన్నాయండి ఇంపార్టెంట్ డిస్కవరీస్ అన్ని డిస్కవరీస్ లో మీరే ఉన్నారు అంటే తెలంగాణ నుంచి నేను కనీసం త్రీ ఆస్పెక్ట్స్ తీసుక ఎవరికీ తెలియని తీసుకొని వచ్చానండి ఇది ఒకటి అంటే ఇప్పుడు ఈ మధ్యనే తమిళనాడు శివగలయ అని ఇంకా కొన్ని ప్రదేశాల నుంచి అలాగే 3000 బిసి అని అలాగే డేట్స్ వస్తా ఉన్నాయి. అంతకుముందు ఎప్పుడు కూడా 1200బసి 1400 బసి కంటే డేట్ వెనకాల డేట్కి భయపడేవారు అన్నమాట అంటే భయపడ అంటే రాలేదు ఎక్కడ ఎక్కడ రాలేదు ఫస్ట్ టైం మనకి తెలంగాణలో హైదరాబాద్లో వచ్చిందన్నమాట 2700 బిసి అండ్ దట్ ఆర్టికల్ వ పబ్లిషడ్ ఇన్ ఫ్రమ ఇంగ్లాండ్ దీంట్లో ఆర్కియలజికల్ సైన్సెస్ అనే జర్నల్లో పబ్లిష్ చేసామ రిక్రూటెడ్ జర్నల్లో అంటే దట్ మీన్స్ దట్ ఇస్ ఇంటర్నేషనల్లీ యక్సెప్టెడ్ అన్నమాట అంటే అది ఒక ఇంపార్టెంట్ డిస్కవరీ రెండోది ఏమంటే ఇది స్కల్ప్చర్స్ గురించి అంటే శిల్ప శిల్పాలు అంటాం కదా మనం ఈ రాతితోటి చెక్కిన శిల్పాలు అయని మనకి ఇండియాలో ఎర్లియస్ట్ స్కల్ప్చర్స్ అంటే శిల్పాలు ఇండస్ వాలీ సివిలైజేషన్ లో కొన్ని దొరికినయండి కొన్ని ఎక్కువ ఉండవు కొన్ని ఇది గ్రేట్ ప్రీస్ట్ అని ఆ ఒక టోర్స్ మేల్ టోర్స్ అని అలాగ కొన్ని శిల్పాలు చిన్న చిన్న శిల్ప శిల్పాలు దొరికినయి అన్నమాట అయ్యే ఎర్లీయస్ట్ స్కల్ప్చర్స్ కింద అంటే 2000 బిసి 2300 బిసి ఆ ప్రాంతానికి సంబంధించిన శిల్పాలు అన్నమాట ఆ తర్వాత మళ్ళీ శిల్పాలు చెక్కటం అనేది మన ఇండియాలో అంటే ఇండస్ వాలీ సివిలైజేషన్ డిక్లైన్ అయిపోయిన తర్వాత మనకి ఇండియాలో ఆ శిల్పాలు చెక్కటం అనే ప్రాక్టీస్ ఎక్కడ కనపడలేదు. ఎక్కడ కనపడలేదు. ఆ మామూలుగా ఫేమస్ బుక్స్ లో చూసుకున్న ఏమన్నా మౌర్యన్ పీరియడ్ లో అశోకుడు కాలంలోని ఆ టైం నుంచి మళ్ళీ శిల్పాలు చెక్కడం ప్రారంభించారని ఆ అలెగ్జాండర్ ఇన్వేషన్ తర్వాత అక్కడి నుంచి మెస్టిటోమియా నుంచి అది వచ్చిన శిల్పులు వాళ్ళు చెక్కారని అశోకుడు స్తంభాలని ఇదని ఇటువంటి థియరీస్ ఉన్నాయి అంటే అరౌండ్ 3000 బిసి లోనే మళ్ళీ శిల్పాలను చెక్కడం ప్రారంభించారు అనేది ఎప్పుడు నమ్ముతున్న ఇదన్నమాట కానీ ఇన్ని ఇక్కడ ఈ తెలంగాణలో ఈ బృహత్ శిలా యుగానికి సంబంధించిన సైట్స్ లో యాంత్రపోమార్ఫిక్ స్టాట్యూస్ అంటాం యాంత్రపామార్ఫిక్ స్టాట్యూస్ అంటే మనిషి షేప్ లో ఉన్న స్టాట్యూస్ అన్నమాట మనకి ఇక్కడ వరంగల్ ఆ ఖమ్మం వరంగల్ అటు పక్కనే అక్కడ ఎక్కువ అది ఫారెస్ట్ రీజియన్ ఆ ఫారెస్ట్ లోనే ఇన్ని సైట్స్ ఉంటాయి వాటిల్లో ఈ హ్యూమన్ షేప్డ్ స్కల్ప్చర్స్ ఉంటాయన్నమాట అవి సుమారుగా గ మాకు అంటే ఎవిడెన్స్ ప్రకారం 800 బిసి ఆ ఆ డేట్స్ వస్తాయన్నమాట అంటే మనం అనుకున్న 300 సంవత్సరాలు క్రీస్తుపూర్వం కంటే ఇది 800 సంవత్సరాలు 800 క్రీస్తుపూర్వం 800 సంవత్సరాలు అప్పుడే ఇక్కడ స్కల్చర్స్ ఉన్నాయి అది అంటే ఏంటది మనకి ఇండియాలోనే ఫస్ట్ స్కల్ప్చర్స్ తయారు చేసింది తెలంగాణ రీజియన్ లో మీరు ఇన్ని అంటున్నారండి ఇన్ని సంవత్సరాలు ఇన్ని సంవత్సరాలు అని ఇన్ని సార్లు మాట్లాడినారు నాకు ప్రతిసారి డౌట్ వస్తుంది అసలు ఏదైనా దొరికితే మీరు ఎట్లా చెప్తారండి ఆ డేట్ డేట్ అనేది డేట్ అనే 500 సంవత్సరాలు అని ఎట్లా చెప్పగలుగుతున్నాను అంటే ఈ అంటే ఈ డేటింగ్ లో కూడా రకరకాల మెథడ్స్ ఉంటాయి కొన్ని సైంటిఫిక్ మెథడ్స్ ఉంటాయి కొన్ని మామూలు కన్వెన్షన్ లేమన్ పర్సన్ కామన్ మన్ కి అర్థమయ్యేలాగా ఆ అంటే ఒక పద్ధతి ఏమంటే మేము ఎక్స్ప్రెషన్ చేస్తున్నామ అనుకోండి దాంట్లో ఏమంటే లేయర్స్ వస్తాయి అంటే మేము ఆడు కిందకి తవ్వుకుంటా తవ్వుకుంటా వెళ్తా ఉంటే లేయర్స్ లేయర్స్ కింద వస్తాయన్నమాట డిపాజిట్ ఆ లేయర్స్ లోని ఆ లేయర్స్ ని స్టడీ చేసేది స్టాటిగ్రఫీ అంటాం. స్టాటిగ్రఫీ అంటే ఆ సింపుల్ గా చెప్పాలంటే పైనున్న లేయర్స్ రీసెంట్ లేయర్స్ ఆ మనము అడుక్కెళ్లి కొలది ఓల్డ్ లేయర్స్ అన్నమాట అంటే ఇప్పుడు ఒక లేయర్ ఈ లేయర్ ఉన్నది దాని కింద ఇంకొక లేయర్ ఉన్నది అనుకోండి మనము నాచురల్ గా ఈ లేయర్ కంటే ఇది పూర్వము పాతది అని రిలేటివ్ గా డేటింగ్ లో చెప్పొచ్చు అన్నమాట అంటే అది సింపుల్ ఎగ్జాంపుల్ చెప్పాలంటే మీరు రోజు న్యూస్ పేపర్ తీసుకుంటా అది చదివేసి జాగ్రత్తగా మడత పెట్టి ఒకసారి పెడుతున్నారు అనుకోండి అప్పుడు ఏమంటే ఒక నెల పేపర్లు పెడితే 30వ తారీకుమో పైన ఉంటది ఒకటో తారీకుమో అడుగున ఉంటది అట్ట అడుగునే అంటే కిందకి వెళ్లి కొల్ది మనకి వెనక్కి వెళ్తాం అలాగే ఈ స్టాటిగ్రఫీలో అది ఒక పద్ధతి అన్నమాట అంటే దాంట్లోనే మళ్ళీ ఇంకొంచెం అడ్వాన్స్డ్ ఏమిటి అసోసియేషన్ అంటాం అంటే ఇప్పుడు మనం ఒక లేయర్లో గుప్తా కాయిన్స్ దొరికినయి అనుకోండి ఆ ఇన్స్క్రిప్షన్ ని బట్టి ఆ స్క్రిప్ట్ ని బట్టి ఏదైనా గుప్తా పీరియడ్ అంటే అప్పుడు ఆ లేయర్ లో ఉన్న మిగతా వస్తువులన్నీ కూడా ఆ గుప్తా పీరియడ్ కి సంబంధించిన అని మనం డేట్ డేట్ చేసుకోవచ్చుఅన్నమాట అది ఇటువంటి మెథడ్స్ కూడా ఉంటాయి అవి రిలేటివ్ డేటింగ్స్ అంటారు అన్నమాట ఆర్కియాలజీ అంటే ఏంటండి ఆర్కియాలజీ గురించి ఎవరికైనా ఎక్స్ప్లెయిన్ చేయాలి అంటే ఓకే ఏం ఎక్స్ప్లెయిన్ చేస్తారు తెలుగులో పురావస్తు శాస్త్రం అని తెలుసు ఎట్లా ఎక్స్ప్లెయిన్ చేస్తారు అంటే ఆర్కియాలజీ అంటే అదే మీరు చెప్పినట్టుగా పురావస్తు శాస్త్రము అంటే ఇది బేసిక్ గా మనం ఏమంటే మనం మానవుల చరిత్ర ని తెలుసుకునేదానికి రకరకాల పద్ధతులు వాడతాం అన్నమాట దాంట్లో కొన్ని అంటే జస్ట్ ఒకత 4ౌ ఇయర్స్ చరిత్ర తెలుసుకోవాలంటే మనం మామూలుగా ఏదైనా లిటరేచర్ గాని అంటే ప్రాచీన గ్రంథాలని వేదాలని బైబిల్ అని ఇలా ప్రాచీన గ్రంథాలు ఏమైనా లేకపోతే ఇన్స్క్రిప్షన్స్ అని ఇటువంటి వాటిల్ని ఆధారపడి మనము చరిత్ర తెలుసుకోవచ్చు ఒకత్రీ ఫోర్ ఇయర్స్ అలాగయతే అంతకంటే పూర్వం అంటే మానవుల ఆ అంటే కల్చర్ కల్చరల్ ఎవల్యూషన్ అంటాం కల్చరల్ ఎవల్యూషన్ అంటే సాంస్కృతిక ఆ ఎవల్యూషన్ గురించి తెలుసుకోవాలని అంటే అది చాలా లక్షల సంవత్సరాలు దగ్గర దగ్గర పాతిక 30 లక్షల సంవత్సరాల దా వరకు వెళ్తుందన్నమాట అంత పూర్వమైన చరిత్ర తెలుసుకోవాలంటే మనకేమి రిటన్ సోర్సెస్ దొరకవు ఏదైనా రాసిన గ్రంథాలని ఇన్స్క్రిప్షన్స్ అని ఇటువంటివి దొరకవు అన్నమాట అవును అటువంటప్పుడు ఏమంటే మనము ఆ ఇది అంటే పురాతన మానవులు అంటే మన పూర్వీకులు వదిలిన మెటీరియల్ అని అటువంటి మెటీరియల్ రిమైన్స్ నుంచి అంటే వస్తువులు వాళ్ళు వాడిన వస్తువులు కావచ్చు వాళ్ళు నివసించిన గృహాలు కావచ్చు కేవ్స్ కావచ్చు లేకపోతే వాళ్ళు వాడిన పనిముట్లు కావచ్చు రాతి పనిముట్లు అని ఇటువంటి వస్తువుల నుంచి మనము ఎవిడెన్స్ కలెక్ట్ చేసి అప్పుడు చరిత్రను రాసేదానికి మనం ఆర్కియాలజీని మెయిన్ గా వాడతాం అంటే హిస్టారికల్ పీరియడ్లో కూడా 1000 ఇయర్స్ బ్యాక్ ది 500 ఇయర్స్ బ్యాక్ తెలుసుకోవాలన్నా కూడా ఒక చాలాసార్లు మనము ఆర్కియాలజీ మెథడ్స్ వాడతామ అన్నమాట అంటే మెయిన్ గా ఆర్కియాలజీ ఏమంటే ఆ మెటీరియల్ రిమైన్స్ అంటే పూర్వీకులు వాడిన వస్తువుల నుంచి మనం సేకరించే ఇన్ఫర్మేషన్ గ్యాదర్ చేసే పద్ధతిని మనం పురా వస్తువు శాస్త్రం అంటాం అన్నమాట అంటే శాస్త్రం అంటే అది సైన్స్ అని దాంట్లో చాలా సైన్స్ ఉంటది అందుకే మనం శాస్త్రం అనే దాంట్లో జస్టిఫికేషన్ ఉన్నదన్నమాట అంటే ఇప్పుడు మీరు అంటుంటే పాతకాలం విషయాలు అంటున్నారు కదండీ పాత అంటే అంతకు ముందు ఎప్పుడో జరిగిపోయిన విషయం చాలాసార్లు మనం మాటల్లో అనుకుంటూ ఉంటాం ఏం చేస్తాంరా తవ్వి పాత విషయాలు తవ్వి ఏం తెలుసుకుంటావురా అని చాలా మంది అంటూంటాం బట్ దీనికి ఒక పెద్ద శాస్త్రం ఉంది ఏం తెలుసుకుంటామండి మనం తవ్వి పాత కాలం గురించి బేసిక్ గా చెప్పాలంటే మానవులకి ఒక క్యూరియాసిటీ ఉంటది అంటే జిజ్ఞాస ఆ అంటే మన పూర్వీకులు ఎలాగ నివసించారు మన చరిత్ర ఏంటి మనం ఎక్కడి నుంచి వచ్చాం మన పుట్టుపూర్వ మామూలుగా పుట్టు పూర్వరాలు అంటాం కదా అలాగ అంటే మనం ఇప్పుడు ఈవెన్ మనం రీసెంట్ గా తీసుకుంటే మీకు మీ తాతయ్య గారి గురించి తెలుసుకోవాలని ఉంటాది ఫార్చునేట్ గా ఆయన ఉంటే ఆయన మీరు చూస్తా ఉంటారు అని లేకపోతే మన ముత్తాత గారు ఉంటారు ఇంకా పెద్ద వాళ్ళ గురించి మనకి మనం చూసి ఉండకపోవచ్చు అటువంటప్పుడు ఏమంటే మనం వాళ్ళ గురించి తెలుసుకోవాలని జిజ్ఞాస ఉంటది అలాగే మనకి మన పూర్వీకులు అంటే ఇంక ఇంకా ఎన్నో వేల సంవత్సరాల క్రితం మన పూర్వీకులు మన చరిత్ర ఏంటి అప్పుడు ఎలాగ నివసించారు అని తెలుసుకోవాలని జిజ్ఞాస ఒకటి రెండోది ఏమంటే మనము అసలు ఈ ఆర్కియాలజీ వలన ఉపయోగం ఏంటి అనేది అని కొంతమంది అడుగుతారు అయన్నీ తెలుసుకొని చేసేది ఏముంది ఇలాగ మాట్లాడుతూ ఉంటారు అన్నమాట ఇప్పుడు ఒకటి చెప్పాలంటే ఆ ఒక ఇంపార్టెంట్ ఆస్పెక్ట్ నేషనల్ ఇంటిగ్రేషన్ అనేది మనం అస్తమానం వింటా ఉంటాం అంటే మనం అంద మన భారతదేశంలో రకరకాల జాతుల వారు భాషలు మాట్లాడేవారు కాస్ట్స్ రిలజియన్స్ వీళ్ళంతా ఉన్నారు. అందరూ ఇక్కడ ఉన్నా గాని మనమంతా ఒక కామన్ ట్రెడిషన్ హెరిటేజ్ ఉన్నది మనకి మన పూర్వీకుల కాలం నుంచి మనము ఎప్పుడైతే మన ఈ రకరకాల జాతులు అందరికీ కూడా కామన్ చరిత్ర ఉన్నది ఒక ఒక విధమైన ఆ కామనాలిటీ ఉన్నదని తెలుసుకున్నప్పుడు ఏమవుతుంది అంటే మనకి ఒక భిన్నత్వంలో ఏకత్వం అనేది వచ్చేదానికి అవకాశం ఉంటది అన్నమాట అది ఒక ఒక ఆస్పెక్ట్ లో చూస్తే రెండో ఆస్పెక్ట్లో అంటే ఏం ఉపయోగం అని అంటా ఉంటారు అంటే మామూలుగా ఎకనమిక్ టర్మ్స్ లో ఎకనమిక్ టర్మ్స్ లో ఆర్కియాలజీ వలన ఏమి డబ్బులు ఎట్లా సంపాదిస్తది ఆర్కియాలజీ అంటే మీకు తెలుసు కదా డిపార్ట్ సెంట్రల్ గవర్నమెంట్లో డిపార్ట్మెంట్లు ఉన్నాయి స్టేట్ గవర్నమెంట్లో డిపార్ట్మెంట్స్ ఉన్నాయి యూనివర్సిటీస్ లో స్టడీ అని ఆర్కియాలజీ వర్క్ అవుతా ఉంటది. వీళ్ళందరూ చేసే పని ఏంటంటే మెయిన్ గా ఈ స్టడీస్ కాకుండా మనకున్న మాన్యుమెంట్స్ అని పూర్వకాల మాన్యుమెంట్స్ అని ఇటువంటి అన్ని మనము వాటిల్ని ఎలాగ రష్టించుకోవాలి ఎలాగ ప్రిజర్వ్ చేయాలి అవి పాడైపోకుండా ఎలాగ ఒకళని పాడైపోయి ఉంటే వాటిని మళ్ళీ ఎలాగ కొంచెం సరైన పద్ధతిలోకి తీసుకురావాలని ఇటువంటి ఆస్పెక్ట్స్ అన్ని చేసేదే ఆర్కియాలజిస్ట్ ఆర్కియాలజీ డిపార్ట్మెంట్స్ ఆర్కియాలజీ రిలేటెడ్ వర్క్ లో ఇదంతా అవుతుంటుంది. ఉ ఇప్పుడు అంటే ఇప్పుడు మనకి ఈ రీసెంట్ పీరియడ్ లో ఈ సాఫ్ట్వేర్ భూము ఇటువంటిది అయినాక మనకి ఫారిన్ మాక్సిమం ఫారిన్ ఎక్స్చేంజ్ మనకి సాఫ్ట్వేర్ నుంచి వస్తా ఉన్నది ఇప్పుడు మన భారతదేశానికి మాక్సిమం ఫారిన్ ఎక్స్చేంజ్ సాఫ్ట్వేర్ నుంచి వస్తాఉన్నది ఒక 20 ఇయర్స్ బ్యాక్ చూసుకుంటే మాక్సిమం ఫారెన్ ఎక్స్చేంజ్ ఎక్కడి నుంచి వచ్చేది మనకి టూరిజం డిపార్ట్మెంట్ నుంచి టూరిజం డిపార్ట్మెంట్ టూరిస్ట్ ఎందుకు వస్తా ఉన్నారు వాళ్ళు మెయిన్ గా ఏ కొనార్క్ లేకపోతే కజరాహో మహాబలిపురం అజంత ఎల్లోర తాజ్మహల్ ఇలా ఈ మాన్యుమెంట్స్ అన్ని ఏమి ఆర్కియాలజికల్ మాన్యుమెంట్స్ దీస్ ఆర్ ఆల్ ఆర్ అంటే మన పూర్వీకులు ఎప్పుడో కట్టిన ఎప్పుడో చెక్కిన గుహలు శిల్పాలు ఇటువంటి మాన్యుమెంట్స్ అన్నమాట వాటిని అయన్నీ మనకి మనం ప్రిజర్వ్ చేసుకుని అవన్నీ ఉన్నాయి కాబట్టే వాళ్ళు వస్తా ఉన్నారు లేకపోతే ఎంతమంది ఏదో గోవా బీచ్ చూడాలి లేకపోతే ఇంకో బీచ్ చూడాలని వచ్చేవాళ్ళు మాక్సిమం మాక్సిమం వచ్చేదంతా వాళ్ళు ఒక కలిపిన వచ్చిన వాళ్ళు అక్కడికే వెళ్తారు ఇక్కడికి వెళ్తారు అప్పుడు ఏమవుతుందంటే ఇప్పుడు ఖజురాహో అనేది చాలా ఫేమస్ టెంపుల్స్ ఉన్న ప్రదేశం అక్కడికి సంవత్సరానికి కొన్ని లక్షల మంది టూరిస్టులు అంటే ఇండియన్ టూరిస్టులు కావచ్చు ఎస్పెషల్లీ ఫారిన్ టూరిస్టులు లక్షలు లక్షల మంది వస్తారు మీరు మీరు ఎప్పుడైనా కజరాహకి గనక వెళ్తే అక్కడ చూస్తే ఆ విలేజ్ హార్డ్లీ మహా అయితే ఒక 10 వేల మంది ఉంటారు చిన్ని అంత ఈ ఇది ఇంత ఇంత భూమి ఉన్న తర్వాత అలాగ ఉన్నది అంత పూర్వకాలం ఇంక ఇంకఎంత చిన్న విలేజ్ అయి ఉండదు అక్కడికి ఇంతమంది ఎందుకు వెళ్తున్నారు అంటే అక్కడ మాన్యుమెంట్స్ ఉన్నాయి కాబట్టి ఆర్కియలాజికల్ మాన్యుమెంట్స్ ఉన్నాయి కాబట్టి ఇంతమంది టూరిస్ట్ ట్రాఫిక్ ఉండటం వల్ల అక్కడ ఎంతో మంది ఎంతో వేల మందికి అంటే అక్కడ టాక్సీ డ్రైవర్స్ కావచ్చు షాప్ కీపర్స్ కావచ్చు హోటల్స్ కావచ్చు ఇంకా ఫుడ్ ఈటరీస్ అని ఇదని వీళ్ళందరికీ అక్కడ వాళ్ళకి జీవనోపాధి కల్పించడమే కాకుండా రీజియన్ కి ఎంతో ఇన్కమ్ వస్తా ఉన్నది. ఖజరాహో దగ్గరలో విమానాశ్రయం నిర్మించారు. ఎందుకు నిర్మించారు బికాజ్ ఆర్కలజికల్ మాన్యుమెంట్ ఈస్ దేర్ ఇట్ ఇస్ ప్రొవైడింగ్ లాట్ ఆఫ్ జనరేటింగ్ లాట్ ఆఫ్ ఇన్కమ్ ఫర్ ద రీజన్ అలాగ అలాగే ఎకనామిక్ ఆస్పెక్ట్ లో చూసుకున్నా కూడా మనకి ఆర్కియాలజీ వలన చాలా ఉపయోగాలు ఉన్నాయి అన్నమాట. అంటే ఈ రెండు ఆస్పెక్ట్స్ లో చెప్పాను అలాగే చాలా ఆస్పెక్ట్స్ ఉంటాయి. ఆల్సో ఇందాక మీరు అన్నారు కజరహో అని కొన్ని ఫ్యూ ప్లేసెస్ చెప్పినారు కదా సో ఆర్కియాలాజికల్ గా మీరు తవ్వకాలు గాని ఎక్స్కవేషన్స్ గాని జరిపించినప్పుడు ఏ బేసిస్ పైన వెళ్తారండి సిటీలో సిటీలో ప్లేసెస్ ల్యాండ్ లేదనుకోండి బట్ సిటీ సిటీకి మధ్యలో ఏదనా ఖాళీ ల్ాండ్ ఉంటే అక్కడికి వెళ్ళిపోయి చేసేస్తారా ఏ బేసిస్ పైన ఇక్కడికి వెళ్ళాలి అనే డిసిషన్ కి వస్తారు కరెక్ట్ అది అంటే ఆర్కియాలజీలో ఏమంటే మాకు బేసిక్ ట్రైనింగ్ అవుతది కాబట్టి దాంట్లోని సైట్స్ ని ఎలాగ కనిపెట్టాలి ఎలాగ కనుక్కోవాలి అనేది ఏ సైట్స్ అయితే సూటబుల్ అనేది మాకు ట్రైనింగ్ ఉంటదిఅన్నమాట మామూలుగా మేము ఏం చేస్తామఅంటే దాంట్లోనే అంటే ఈ ప్లేసెస్ ని కనుక్కునే మెథడ్స్ ని ఎక్స్ప్లోరేషన్ అంటాం ఎక్స్ప్లోరేషన్ అంటే మనం నేను చెప్పాను కదా ఏన్షయంట్ మెటీరియల్ మీద ఆధారపడి ఆర్కియాలజీ పని చేస్తుందని అంటే పాత వస్తువులు పాత పనిముట్లని ఇటువంటివి ఎక్కడ ఉన్నాయి అనేది కనుక్కునేదానికి ఈ కనుక్కునేదాన్ని ఎక్స్ప్లోరేషన్ అంటామ అన్నమాట ఎక్స్ప్లోరేషన్ లో చాలా రకరకాల మెథడ్స్ ఉంటాయి కొన్ని వెరీ సింపుల్ మెథడ్స్ ఉంటాయి అంటే ప్లేస్ నేమ్స్ బట్టి ఇప్పుడు మనము తీర్థం అని ఉంటది కొన్ని ప్లేసెస్ కి తీర్థం అని ఉంటది రామ తీర్థం కపిల తీర్థం అలాగే తీర్థం అని ఉన్న ప్లేస్ లో మాక్సిమం రిలీజియస్ ప్లేసెస్ ఉంటాయి అలాగే నేమ్ ని బట్టి కూడా మనము కొంత క్లూస్ దొరుకుతాయి అన్నమాట లేకపోతే పాడు అని దిబ్బ అని ప్లేస్ నేమ ఊర్లకి ఈ పేర్లు ఉంటాయన్నమాట అంటే పాడు అంటే పాడుపడిపోయిందిఅని అంటే అదిఒక అవకాశం ఉన్న అలాగే దిబ్బ అంటే అక్కడ ఒక దిబ్బ ఉన్నది అంటే దిబ్బ మౌండ్ అవ్వచ్చు అంటే మౌండ్ అంటే ఏన్షయంట్ రిమైన్స్ ఉన్న మౌండ్ అన్నమాట అలాగ పేర్లు బట్టి అంటే సింపుల్ మెథడ్స్ లో అలా అలా తెలుసుకునే అవకాశం ఉంది లేకపోతే ఇంకా హైలీ సైంటిఫిక్ మెథడ్స్ ఉంటాయి హైలీ సైంటిఫిక్ మెథడ్స్ అంటే స్పేస్ ఈ సాటిలైట్ ఇమేజరీస్ అని అటువంటి వాడి స్పేస్ టెక్నాలజీని వాడి చేయొచ్చు లేకపోతే గ్రౌండ్ పెనిట్రేటింగ్ రాడార్ తోటి మైక్రోవేవ్ సిగ్నల్స్ భూమిలోకి పంపించి లోపల ఏమైనా స్ట్రక్చర్స్ అటువంటివి ఏమైనా బరీడ్ రిమైన్స్ ఉన్నాయ అని తెలుసుకునే అవకాశం ఉంటుంది. ఆ లేకపోతే ఎలక్ట్రికల్ రెసిస్ట అని కరెంట్ ని భూమిలోకి పంపించి ఏమైనా స్ట్రక్చర్స్ అయి ఉన్నాయా అని తెలుసుకుని అవకాశం ఉంటది. అలాగా రకరకాల సైంటిఫిక్ మెథడ్స్ వాడి కూడా తెలుసుకుంటామ అన్నమాట. అంటే మామూలుగా ఎక్స్ప్లరేషన్ చేసినప్పుడు అసమాను మనం ఇలాంటివి వాడంసలు మామూలుగా ఎక్కడైనా ఏన్షియంట్ ఇది విలేజ్ గాని లేకపోతే హాబిటేషన్ సైట్ అంటాం అంటే అక్కడ పురాతన మానవులు నివసించిన ప్రదేశం అన్నమాట అటువంటి వాటిల్నిలో ఏమంటే మనకి కుండపెంకులని లేకపోతే ఏమనా ఇది పూసలని ఆ ఇటువంటి మెటీరియల్స్ కొంత సర్ఫేస్ మీద ఉంటాయి అంటే వాళ్ళు అగ్రికల్చర్ చేస్తున్నా కూడా అక్కడ కొంత రిమైన్స్ ఉంటాయి అన్నమాట ఆ కొండపె వాటిల్ని చూస్తే మాకు అంటే మాకు ట్రైనింగ్ ఉంటాది కాబట్టి ఇది 1000 సంవత్సరాల పూర్వం ఉందా లేకపోతే 2000 సంవత్సరంలా ఇది నియోలితిక్ ఏజ్ చాల్కలిథిక్ ఏజా మెగలిథిక్ ఏజ్ అనేది మాకు తెలుస్తుంది అన్నమాట దాన్ని బట్టి అప్పుడు ఓహో ఈ సైట్ ఇదని ఒక ఇది ఎక్స్కవేషన్ కి సూటబుల్ా కాద అనేది కూడా చూసుకని కలిగిన అవసరం అనుకుంటే సైట్ ఇంపార్టెంట్ మనకి మంచి ఎవిడెన్స్ దొరికే అవకాశం ఉన్నదంటే అప్పుడు తర్వాత ఎక్స్కవేషన్స్ అది చేస్తామ అన్నమాట మెయిన్ గా సైట్స్ ని ఎక్స్ప్లరేషన్ లో కనుక్కుంటారండి అదే మనం ఇదంటే ల్యాండ్ సముద్రంలో కూడా ఉంటాయి సైట్స్ అంటే ములిగిపోయిన షిప్ రెక్స్ ఉంటాయి లేకపోతే ములిగిపోయిన ద్వారకా లాంటి సిటీ ఉంటాయి అటువంటి వాటిలకి వాడే మెథడ్స్ మళ్ళీ వేరే ఉంటాయి అన్నమాట వాటిలకి సోనార్ సర్వే అని రాడార్ సర్వే అని ఇటువంటి సర్వీస్ చేసి వాటిల్ని కనుక్కోవాల్సి ఉంటది అన్నమాట సో ఇట్లాంటి ఎక్కువ ఎక్స్కవేషన్స్ జరిగిన ప్రాంతంలో ఎక్కువ మనకి ఆర్కియలాజికల్ ఎవిడెన్స్ దొరికిన ఏదైనా ప్రాంతం ఉందా అండి మన ఆ అంటే అంటే ఎక్కువ అంటే మనము క్వాంటిటీ పరంగా చెప్పలేము కానీ మనం ఇంపార్టెంట్ మామూలుగా మేము చూసేది ఏమంటే ఎవిడెన్షియల్ ఇంపార్టెన్స్ అన్నమాట ఒకసారి ఏదో చిన్న వస్తువు ఏదో దొరికినా కూడా అది ఎవిడెన్ ఎవిడెన్స్ ఆ ఇంపార్టెన్స్ కావచ్చు అన్నమాట అంటే అలాగే పెద్ద సైట్స్ అన్ని చెప్పాలంటే మనం హంపీ ఒకటి చెప్పొచ్చు నలంద ఒకటి చెప్పొచ్చు అలాగా లేకపోతే నాగార్జునకొండ సైట్ పర్వతం ఆ శ్రీ పర్వతం అక్కడంతా ఈ చాలా ఈ స్నానాల ఘాట్ అని ఇంకా ఫోర్టిఫికేషన్ ఇంకా ఎర్లీ టెంపుల్స్ ఇలాగ రకరకాలు ఉంటాయి అలాగ ఇంపార్టెంట్ సైట్స్ పెద్ద పెద్ద సైట్స్ అంటే ఇటువంటి సైట్స్ ఉన్నాయి మేము మామూలుగా ఆర్కియాలజీలో ఏమంటే ఈ సైజ్ అని వాల్యూ అని అంటే మెటీరియల్ వాల్యూ ఇది బంగారం ఉందా లేకపోతే ఇత్తడిదా అని ఇలాగా చూడమండి అంటే అది ఎంత ఎవిడెన్స్ ఇస్తాను అదని ఒకసారి సారి మాకు చిన్న కుండ పెంకే మాకు చాలా ఇంపార్టెంట్ అవ్వచ్చు. ఆ ఒక అంటే ఒక ఈ పూర్వకాలం మన ఇండియా నుంచి ట్రేడ్ చేసినప్పుడు మనకి మధ్యరా సముద్రం అంటే మెడిటేనియన్ అంటాం కదా గ్రీస్ అండ్ రోమ్ ఆ ప్రాంతం నుంచి తోటి మనకి బాగా మంచి వర్తక వ్యాపారాలు ఉండేయండి ఈ శాతవాహన కాలంలోని వాటిల్లోని ఆ అక్కడి నుంచి మనం మన వాళ్ళు కొన్ని మెటీరియల్ అంటే మెయిన్ గా అక్కడ నుంచి గోల్డును వైన్ వచ్చేదండి ఇక్కడి నుంచి మెయిన్ గా స్పైసెస్ అయి ఎక్స్పోర్ట్ చేసేవారు ఈ మసాలా సరుకులని ఇటువంటి లేకపోతే ఏనుగు దంతాలని లేకపోతే చెక్కిన బొమ్మలని ఇటువంటివి ఎక్స్పోర్ట్ చేసేవారు అన్నమాట ఆ ఈ ట్రేడ్ లో ఏమయ్యేదంటే వాళ్ళు అక్కడ నుంచి వైన్ అయ్యి వచ్చినప్పుడు వాటిలో పాత్రలు కుండల్లో తీసుకురావాలి కదా అద యంఫరా అంటాం జార్స్ యంఫరా జార్స్ అని ఆ అయి మేము ఎక్స్ప్రషన్ చేసినప్పుడు అక్కడక్కడ దొరుకుతాయి అది చాలా ఇంపార్టెంట్ మాకు ఒక్క పీస్ దొరికినా కూడా దట్ అక్కడి నుంచి ట్రేడ్ జరిగింది రూమ్ నుంచి ఇక్కడికి మనకి ట్రేడ్ ఉండిందని ఎవిడెన్స్ అన్నమాట అలాగా మనకి ఇది మెటీరియల్ వాల్యూ కాకుండా ఎవిడెన్షియల్ వాల్యూ ఇంపార్టెంట్ ఆర్కియాలజీలో ఎవిడెన్షియల్ వాల్యూ ఇస్ మోర్ ఇంపార్టెంట్ యాక్చువల్లీ ఒక ఆర్కియాలజిస్ట్ తో మాట్లాడితే ఎన్ని డైరెక్షన్స్ నుంచి ఇన్ఫర్మేషన్ వస్తుందో అసలు తట్టుకోలేము. పోతున్న కొద్ది పోతున్న కొద్ది నాకు ఇంకా ఎక్కువసేపు కూర్చోవాలనిపిస్తుంది బట్ ఆన్ ఆన్ ఎండింగ్ నోట్ ప్రొఫెసర్ రావు గారు మీరు వ్యూవర్స్ కి ఏం చెప్పాలనుకుంటున్నారు? అంటే వ్యూవర్స్ కి నేను మెయిన్ గా చెప్పేది ఏమంటే ఆర్కియాలజీ అనేది చాలా ఇంపార్టెంట్ సబ్జెక్ట్ ఇంట్రెస్టింగ్ సబ్జెక్ట్ అండ్ వెరీ అంటే మనకి చాలా అవసరమైన సబ్జెక్ట్ కూడాను అంటే మన క్యూరియాసిటీ కొద్ది మన చరిత్రను తెలుసుకుందాం అనే జిజ్ఞాస ఆ గురించే కాకుండా మనకి ఎకనమిక్ గా కూడా మన ఆర్థిక పరంగా కూడా మనకి ఆర్కియాలజీ వలన మనము చాలా లాభాలు పొందే అవకాశం ఉన్నది కాబట్టి ఆర్కియాలజీని అంటే కామన్ పీపుల్ గాని అడ్మినిస్ట్రేటర్స్ గాని ఎవరైనా కూడా ఆర్కియాలజీ చాలా ఇంపార్టెంట్ సబ్జెక్ట్ అని రియలైజ్ అయ్యి మనము ఆర్కియలాజికల్ మాన్యుమెంట్స్ ని ఆర్కియలజికల్ మెటీరియల్ ని సైట్స్ ని మనం ఎంత కాపాడుకుంటే అంత మంచిది రెండోది ఏమంటే ఈ అవకాశం వచ్చింది కాబట్టి ఇది చెప్పదలుచుకున్నాను ఏమంటే కొన్ని అడ్వాన్స్డ్ కంట్రీస్ లో కొరియా జపాన్ ఇటువంటి కంట్రీస్ లో ఏమంటే ప్రతి విలేజ్ లోని కూడా ఒక కల్చరల్ సెంటర్ అనేది అంటే ఈ కల్చరల్ హెరిటేజ్ సెంటర్ అనేది ఉంటదిన్నమాట అంటే ఏమీ లేదు అది ఒక వాళ్ళు విలేజ్ పంచాయతీ ఆఫీస్ లాంటిది అన్నమాట దాంట్లో వాళ్ళు ఒక అంటే వాళ్ళకి కొంచెం రిసోర్సెస్ ఉన్నాయి కాబట్టి కొంచెం సెపరేట్ బిల్డింగ్ అనో సెపరేట్ షెడ్ అనో ఏది వేసి ఆ ఊర్లో దొరికిన ఆ స్కెల్ప్చర్స్ అని ఏమనా కల్చరల్ మెటీరియల్ ఏదన్నా తీసుకొచ్చి అక్కడ పెడతారు. మన విలేజెస్ లోకి వెళ్తే మనకు కూడా చాలా స్కల్ప్చర్స్ అనే అవన్నీ ఇక్కడ చెట్ల కింద అక్కడ ఇక్కడ పడి ఉంటాయి వాటిల్ని కేర్ చేయకుండా వాటిల్ని కొంతమంది కొంత రకంగా వ్యాండ్లైజ్ చేసి ఇటువంటివి చేస్తా ఆ మనం కూడా అటువంటి కల్చర్ మన దేశంలో కూడా డెవలప్ అయితే మనకి చాలా కల్చరల్ మెటీరియల్ ఉన్నది కాబట్టి మనం కూడా అది కాపాడుకున్న వాళ్ళం అవుతామని నా ఉద్దేశం. ఓకే సార్ థాంక్స్ ఫర్ కమింగ్ థాంక్యూ వెరీ మచ్ ఫర్ ద అపర్చునిటీ ఇట్స్ ఏ గుడ్ ఆపర్చునిటీ టు ఇంటరాక్ట్ విత్ పీపుల్ థాంక్యూ